Thursday, December 30, 2010

నాటకీయ రాజకీయాలు

ఇంకా ఎంతకాలం ఈ వీధినాటకాలు? ఎంతకాలం ప్రజల జీవితాలతో చెలగాటం? ప్రజలను వేధిస్తున్న మౌలిక సమస్యలను గాలికి వదిలి నాటకీయ రాజకీయాలతో, రాజకీయ నాటకాలతో ఇంకా ఎన్నేళ్ళు ధ్వంసరచన సాగిస్తారు? రైతుల బతుకుల్లో బడబాగ్ని చెలరేగుతుంటే పుండు మీద కారం చల్లినట్టు ఎంతకాలం బాధ్యతారహితంగా వ్యవహరిస్తారు? ప్రజాస్వామ్యాన్ని ఎన్ని రకాలుగా అపహాస్యం చేస్తారు?

తెలంగాణ, సీమాంధ్ర ఉద్యమాలలో విద్యార్థులపైన పెట్టిన కేసులు ఉపసంహరించడానికి ఇంత డ్రామా అవసరమా? కేంద్రంలో, రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలు ఉన్నప్పుడు కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన పార్లమెంటు సభ్యులు నిరాహారదీక్ష చేయడం విడ్డూరం కాదా? హాస్యాస్పదం కాదా? సొంత ప్రభుత్వాల నిర్ణయాలను ప్రభావితం చేయడానికి వీధిపోరాటాలు చేయవలసి వస్తే ఇక పార్టీ వేదికలెందుకు? చర్చలూ, సమాలోచనలకు అర్థం ఏముంటుంది? కింది నుంచి పైకీ, పై నుంచి కిందికీ అభిప్రాయాలనూ, నిర్ణయాలనూ తెలుసుకునే పార్టీ వ్యవస్థ ప్రయోజనం ఏమిటి?
ఏమాటకు ఆ మాటే చెప్పుకోవాలి. కాంగ్రెస్ పార్టీలో మేధావిగా పరిగణించే రాజ్యసభ సభ్యుడు డాక్టర్ కే కేశవరావు నిజం చెప్పేశారు.

‘డిసెంబరు 9న, ఆ తర్వాత డిసెంబరు 23న కేంద్ర ప్రభుత్వం చేసిన ప్రకటనలతో విద్యార్థులను పురిగొల్పింది మేమే. వాళ్ళంతా రోడ్లపైకి వచ్చేలా చేసింది మేమే. వారిపై కేసులు నమోదు కావడానికి కారకులమూ మేమే. కాబట్టి కేసులను ఎత్తివేయించాల్సిన బాధ్యత కూడా మాదే’ అంటూ మంగళవారం మధ్యాహ్నం నిరాహార దీక్ష విరమించిన అనంతరం సెలవిచ్చారు. శభాష్. అన్నీ మేమేనని చెప్పుకోవడంలో అత్యుక్తి ఉన్నదేమో కానీ బాధ్యతను గుర్తెరగడంలో పొరపాటు లేదు. తెలంగాణ ఉద్యమ నాయకుడిగా కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావును ఎప్పటికప్పుడు బలపర్చుతున్నదీ మేమే అని కూడా కేకే చెప్పినా ఓకే అనవలసి వస్తుంది. అటు కేంద్ర ప్రభుత్వంపైనా, ఇటు రాష్ట్ర ప్రభుత్వంపైనా సమయం సందర్భం వచ్చినప్పుడల్లా ఒత్తిడి తేవడానికి ఉద్యమాలు చేయడమో, చేస్తామంటూ హెచ్చరించడమో తమ కర్తవ్యంగా తెలంగాణ కాంగ్రెస్ నాయకులు భావిస్తూ వచ్చారు. డిసెంబర్ 9న చిదంబరం ప్రకటన వెనుక కూడా తెలంగాణ కాంగ్రెస్ ఎంపీల పాత్ర, వారు అందించిన సమాచారం ప్రభావం ఎంతో కొంత ఉన్నదనే చెప్పుకోవాలి. ఆ తర్వాత ఘట్టంలో చెల్లియొ చెల్లకో అంటూ రాయబారం పద్యాలు చదివే వంతు సీమాంధ్ర కాంగ్రెస్ నాయకులకు వచ్చింది. వారు సైతం తమ పాత్రను రసవత్తరంగా పోషించి రక్తికట్టించారు. సెప్టెంబర్ 17 తెలంగాణ వ్యవస్థాపక దినోత్సవం జరపాలన్నా, జరపరాదన్నా, సబ్ ఇన్ స్పెక్టర్ల పరీక్ష వాయిదా వేయాలన్నా, విద్యార్థులపైన కేసులు ఎత్తివేయాలన్నా తెలంగాణ ఉద్యమకారులతో పాటు సొంత సర్కార్ పైన ఒత్తిడి తెచ్చే బాధ్యత తెలంగాణకు చెందిన కాంగ్రెస్ ఎంపీలే నిర్వహిస్తున్నారు. టీఆర్ ఎస్ ఎజెండాను అమలు చేయడంలో శక్తివంచన లేకుండా చేయూత ఇస్తున్నారు.

‘మా ఎంపీలు నిరాహార దీక్ష ప్రారంభిస్తే మంచిదే కదా అనుకున్నాం. నాలుగు రోజులు దీక్ష కొనసాగిస్తే ఉద్యమం కాంగ్రెస్ చేతుల్లోకి వస్తుందని ఆశించాం. చివరికి మా వాళ్ళు కేసీఆర్ ని మరోసారి హీరోని చేశారు’ అంటూ పేరు బటయపెట్టడం ఇష్టం లేని ఒక కాంగ్రెస్ నాయకుడు వ్యాఖ్యానించాడు. అరకొర దీక్షలతో ఉద్యమం చేతిలోకి వస్తుందా? కొన్ని మాసాల కిందట అమరవీరుల సంస్మరణ అంటూ రెండు జిల్లాలలో జాతర జరిపి అర్ధంతరంగా ముగించిన తెలంగాణ కాంగ్రెస్ నాయకులకు నిలకడగా ఉద్యమం చేసే కుదురు కానీ ఓపిక కానీ ఉన్నాయా? అయినా టీవీ న్యూస్ చానళ్ళు డజనుకు పైగా ఉండగా, ప్రకటనలతో భూకంపం సృష్టించే అవకాశం ఉండగా పర్యటనలూ, దీక్షలూ ఎందుకు దండగ!

మంగళవారం నాటి నాటకీయ పరిణామాలనే పరిశీలిస్తే కాంగ్రెస్ పార్టీ ఆత్మవంచనకూ, పరవంచనకూ ఎంతగా పాల్పడుతున్నదో, సెల్ఫ్ గోల్ ఎట్లా కొట్టుకుంటున్నదో ఇట్టే అర్థం అవుతుంది. ఒక వైపు ఎంపీలు నిరాహరదీక్ష రెండో రోజున కొనసాగిస్తుంటే మరో వైపు ముఖ్యమంత్రి కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి గాంధీభవన్ లో సేవాదళ్ వేడుకలలో కాలక్షేపం చేశారు. మంత్రుల బృందం సచివాలయానికీ, దీక్షా శిబిరానికీ మధ్య తిరుగుతున్నారు. రైతులకు నష్ట పరిహారం పెంచాలంటూ తెలుగుదేశం పార్టీ అధ్యక్షుడు చంద్రబాబునాడు అదే చోట నిరాహారదీక్ష చేసినా మంత్రులు ఆయనను చూడటానికి అయిదు రోజుల దాకా వెళ్ళలేదు. కాంగ్రెస్ ఎంపీల చేత దీక్ష విరమింపజేయడానికి కొందరు మంత్రులు కాలికి బలపం కట్టుకొని తిరిగారు. దీక్షాశిబిరం దగ్గరికి కేసీఆర్, కోదండరామ్ లు వస్తున్నట్టు ఉదయం పదిగంటలకే తెలుసు. కేసీ ఆర్ వచ్చి ఘాటైన ఉపన్యాసం దంచి, కాంగ్రెస్ ఎంపీలను అభినందించి, శ్రీకృష్ణ కమిటీ నివేదిక సమర్పించిన తర్వాత తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు చేయడానికి చర్యలు తీసుకోకపోతే పార్లమెంటు సభ్యత్వాలకు రాజీనామా చేయాలంటూ హెచ్చరించి వెళ్ళిపోయిన తర్వాత కానీ మంత్రులు జానారెడ్డి, సబితా రెడ్డి శుభవార్త మోసుకొని రాలేదు. కేసీఆర్ ప్రసంగిస్తుంటే కాంగ్రెస్ ఎంపీలందరూ బుద్ధిమంతుల్లాగా చేతులు కట్టుకొని నిలబడ్డారు. కేసుల ఎత్తివేత నిర్ణయాన్ని ప్రకటించవలసింది హోంమంత్రి హోదాలో సబితా ఇంద్రారెడ్డి. మరి జానారెడ్డి పాత్ర ఏమిటి? ఆయన ఎందుకు వచ్చారు? తెలంగాణకి చెందిన సీనియర్ మంత్రిగానా? ముఖ్యమంత్రి ప్రతినిధిగానా? విద్యార్థులపై కేసులు ఎత్తివేయించడంలో తన పాత్ర కూడా ఉన్నదని చాటుకోవడానికి కేసీఆర్ తో పాటు జానారెడ్డికి కూడా ఎంపీలు అవకాశం ఇచ్చారు.

అంతటితో నిరాహారదీక్ష అంకం ముగిసింది. మరో అంకానికి తెరలేవనుంది. డిసెంబరు తొమ్మిదో తేదీన దేశీయాంగ మంత్రి చిదంబరం తెలంగాణ ఏర్పాటు గురించి ప్రకటన చేయడానికి ముందూ, ఆ తర్వాతా పోటీ రాజకీయాలతో, రాజీనామాస్త్రాలతో, రాజీనామా బెదిరింపులతో, వీధిప్రదర్శనలతో, పోలీసు బలగాల మోహరింపులతో, నిరాహార దీక్షలతో, గుండెలదిరే ప్రసంగాలతో, పరీక్షల వాయిదాలతో, బంద్ లతో, బహిరంగసభలతో, ఎడతెగని ఉత్కంఠతో, అంతులేని ఉద్రిక్తతతో, వందలాది విద్యార్థుల, యువతీయువకుల ఆత్మహత్యలతో రాష్ట్ర ప్రజల జీవితాలు అస్తవ్యస్తమైనాయి. కొన్ని గంటలలో శ్రీకృష్ణ కమిటీ నివేదిక సమర్పించనున్న ఈ దశలోనైనా అశాంతి రగలకుండా నిరోధించే ప్రయత్నం జరుగుతోందా? ప్రతిపక్షానికి చెందిన నాయకులు ఉద్యమం చేసినా, స్వపక్షానికి చెందిన నాయకులు వీధులలో ప్రదర్శనలు నిర్వహించినా నిమ్మకు నీరెక్కినట్టు కాంగ్రెస్ అధినాయకత్వం ఉపేక్షించడం వ్యూహం అనిపించుకుంటుందా? ఎత్తుగడ అవుతుందా? అసమర్థత అవుతుందా?
ఇంతకాలం ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ మాత్రమే అసమర్థుడనే ప్రచారం జరిగింది. మానవేతిహాసంలో కనీవినీ అవినీతిని అనుమతించిన అపకీర్తిని కూడా ఆయన ఇటీవల మూటకట్టుకున్నాడు. అది సరే. మరి సోనియాంధీ సంగతి ఏమిటి? కాంగ్రెస్ వాదులు దేవతగా కొలిచే సోనియా ఏమి చేస్తున్నారు? భావి ప్రధానిగా మొన్న ఏఐసీసీ సమావేశంలో చిదంబరం, దిగ్విజయ్ సింగ్ వంటి మేధావులు కీర్తించిన రాహుల్ గాంధీ ఏమి చేస్తున్నారు? కాంగ్రెస్ పార్టీకి మిగిలిన ఒకే ఒక కంచుకోట ధ్వంసమైపోతుంటే అమ్మాకొడుకూ చేస్తున్న నిర్వాకం ఏమిటి? అమ్మ మౌనం వ్యూహాత్మకమా? అశక్తతకూ, ఊగిసలాటకూ నిదర్శనమా? చిదంబరం చిద్విలాసం ఆంతర్యం ఏమిటి? కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి మనోగతం ఏమిటి? గవర్నర్ నరసింహన్ పాత్ర ఏమిటి? శ్రీకృష్ణ కమిటీ నివేదిక సమర్పిస్తున్న తరుణంలో ఈ ఆరుగురూ కీలకమైన భూమికను పోషించవలసి ఉంటుంది. నివేదిక సమర్పించిన తర్వాత తీసుకోవలసిన నిర్ణయాల గురించీ, నిర్ణయాలు అమలు చేయడానికి తీసుకోవలసిన చర్యల గురించి ఇప్పటికే ఆలోచించి ఉండాలి. లేకపోతే తక్షణం ఆ పని చేయాలి. ఏమి ఆలోచించి నిర్ణయించారో కానీ భారీగా భద్రతాదళాలను రాష్ట్రంలోకి రప్పించడం ప్రజలలో అభద్రతాభావాన్ని పెంచింది. అధిష్ఠానం అసమర్థత కారణంగా రాష్ట్ర ప్రజల జీవితాలను మరోసారి సంక్షోభానికి గురి చేయడం క్షమించరాని నేరం అవుతుంది. ఇంతవరకూ సాగిన అశాంతికీ, అనిశ్చితికీ, అరాచకానికీ బాధ్యత చాలావరకూ కేంద్ర ప్రభుత్వానిదే. జరగబోయే మంచిచెడులకు సైతం కేంద్రమే బాధ్యత వహించాలి. ఇతర పార్టీలను కానీ నాయకులను కానీ నిందించడం వల్ల ప్రయోజనం లేదు. సోనియాగాంధీ స్వయంగా చొరవ తీసుకొని నిర్ణయాత్మకంగా వ్యవహరించవలసిన సందర్భం ఇది. ఇంకా నాన్చకుండా ఏదో ఒక నిర్ణయం తీసుకొని అందరి సహకారంతో అమలు జరిపి అశాంతికి అస్కారం లేని వాతావరణం కల్పించవలసిన సమయమిది. ఇప్పటికీ మౌనంగా ఉంటే లేదా డోలాయమాన స్థితి కొనసాగిస్తే, కమిటీలతో తాత్సారం చేయాలని ప్రయత్నిస్తే ప్రజలకు తీరని ద్రోహం చేసినట్టు అవుతుంది. కాంగ్రెస్ పార్టీకి సైతం ఎనలేని అపకారం చేసినట్టు అవుతుంది. చెట్టు ఎక్కి మొదలు నరుక్కున్న చందం అవుతుంది..
- కె.రామచంద్రమూర్తి హంసధ్వని (29-12-2010)

Saturday, December 25, 2010

విస్మయం..

బూటకపు ఎన్ కౌంటర్ వంటి అమానవీయమైన, చట్టవ్యతిరేకమైన లక్ష్యాన్ని చత్తీస్ గఢ్ పోలీసులు న్యాయస్థానంలోనూ సాధించగలిగారు. పౌరహక్కుల ప్రజాసంఘం నాయకుడూ, మూడు దశాబ్దాలుగా చత్తీస్ గఢ్ గిరిజనులకు వైద్య సేవలు అందిస్తున్న మానవతావాదీ డాక్టర్ వినాయక్ సేన్ కు రాయపూర్ సెషన్స్ కోర్టు శుక్రవారంనాడు యావజ్జీవ కారాగార శిక్ష విధించింది. డాక్టర్ సేన్ తో పాటు మావోయిస్టు మేధావి నారాయణ్ సన్యాల్ కూ, కోల్ కతా వ్యాపారి పీయూష్ గుహాకు కూడా యావజ్జీవ శిక్ష పడింది. డాక్టర్ సేన్ పీపుల్స్ యూనియన్ ఆఫ్ సివిల్ లిబర్టీస్ చత్తీస్ గఢ్ విభాగం ప్రధానకార్యదర్శి, ఆ సంస్థకు జాతీయ స్థాయి ఉపాధ్యక్షడు. నిరుపేద గిరిజనులకు నిస్వార్థంగా సేవలందిస్తున్నందుకు డాక్టర్ సేన్ కు 2004తో రాయవెల్లూరులోని క్రిస్టియన్ మెడికల్ కాలేజి పాల్ హారిసన్ అవార్డు ప్రదానం చేసింది. గ్రామీణ ప్రాంతాలలో అంకితభావంతో వైద్యం చేస్తున్నందుకు 2007లో కైతాన్ స్వర్ణ పతకం ఇచ్చి సత్కరించారు. ప్రపంచ ఆరోగ్యరంగానికి అందించిన సేవలను దృష్టిలో పెట్టుకొని 2008లో జోనథన్ మన్ అవార్డు బహుకరించారు. గ్రామీణ పేదలకు వైద్యం చేయడంలో తన అనుభవాలను తెలియజేస్తూ డాక్టర్ సేన్ రాసిన వ్యాసాలకు అంతర్జాతీయ ప్రశస్తి ఉంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం కొనసాగిస్తున్న ఆపరేషన్ గ్రీన్ హంట్ ను డాక్టర్ సేన్ వ్యతిరేకించిన మాట వాస్తవమే. దేశంలోనూ, విదేశాలలోనూ అనేకమంది హక్కుల కార్యకర్తలు ఈ అనాగరికమైన ఆపరేషన్ ను వ్యతిరేకిస్తున్నారు. డాక్టర్ సేన్ బూటకపు ఎన్ కౌంటర్లను ఖండించిన మాట కూడా నిజమే. ఇన్ఫార్మర్లనే అనుమానంతో అమాయక గిరిజనులను మావోయిస్టులు చంపడాన్ని సైతం డాక్టర్ సేన్ అంతే నిర్ద్వంద్వంగా ఖండించాడు. చట్టం సవ్యంగా అమలు జరగకపోతే ప్రశ్నించడమే డాక్టర్ సేన్ చేసిన నేరం. ఎక్కడ అన్యాయం జరిగినా, ఎవరు అమానుషంగా ప్రవర్తించినా ఎత్తి చూపడమే ఆయన చేసిన తప్పిదం. భారత శిక్షాస్మృతి 120 బీ, సెక్షన్ 124 ఎ కింద నేరం రుజువైనట్టు న్యాయమూర్తి ప్రకటించారు. సెక్షన్ 124 ఎ అంటే ఏమిటంటూ 58 సంవత్సరాల డాక్టర్ సేన్ అడిగిన ప్రశ్నకు రాజద్రోహం అంటూ జస్టిస్ వర్మ సమాధానం చెప్పారు. ఈ తీర్పు ప్రజాస్వామ్యవాదులకు విస్మయం కలిగించింది. దిగ్భ్రాంతి కలిగించింది. పేదలకోసం జీవితాన్ని అంకితం చేసిన హక్కుల యోధుడు రాజద్రోహానికి పాల్పడినట్టు నిరాధారమైన సాక్ష్యాల ప్రాతిపదికగా కోర్టు ధ్రువీకరించడం, శిక్ష విధించడం భారత న్యాయవ్యవస్థకు అపకీర్తి తెస్తుందనడంలో సందేహం లేదు. రెండున్నర సంవత్సరాలుగా డాక్టర్ సేన్ పైన వచ్చిన అభియోగాలపై సెషన్స్ కోర్టు విచారణ జరుపుతున్న కాలంలో కేసు కొట్టివేయాలనీ, డాక్టర్ సేన్ ను విడుదల చేయాలని కోరుతూ దేశంలోనూ, విదేశాలలోనూ మానవహక్కుల కార్యకర్తలూ, ప్రజాస్వామ్య ప్రియులూ అనేక ప్రదర్శనలు నిర్వహించారు. ప్రజాసామ్య విలువలను కానీ, ప్రాథమిక న్యాయ సూత్రాలను కానీ పట్టించుకోకుండా చత్తీస్ గఢ్ లోని భారతీయ జనతా పార్టీ ప్రభుత్వం డాక్టర్ సేన్ కు శిక్ష పడే విధంగా న్యాయస్థానంలో వాదించింది. కేంద్రంలో అధికారంలో ఉన్న యూపీఏకి నాయకత్వం వహిస్తున్న కాంగ్రెస్ పార్టీ అధికార ప్రదినిధి, స్వయంగా సుప్రీంకోర్టు న్యాయవాది అయిన అభిషేక్ సింఘ్వీ రాయపూర్ కోర్టు తీర్పును పరోక్షంగా సమర్థిస్తూ మాట్లాడారు. మానవ హక్కుల ఉల్లంఘన విషయంలో అధికార పార్టీ, ప్రధాన ప్రతిపక్షం ఏకాభిప్రాయంతో ఉన్నట్టు డాక్టర్ సేన్ ఉదంతం మరోసారి రుజువు చేసింది. సంతకం లేని, టైపు చేసిన ఒక లేఖను కోర్టులో సాక్ష్యంగా ప్రవేశపెట్టింది ప్రాసిక్యూషన్. అది నారాయణ్ సన్యాల్ రాసిన లేఖ అనీ, దాన్ని డాక్టర్ సేన్ పీయూష్ గుహాకు అందజేసి కొరియర్ గా వ్యవహరించారనీ ప్రాసిక్యూషన్ అభియోగం. అది కూడా ప్రాసిక్యూషన్ కేసు ప్రారంభంలో పేర్కొన్న అభియోగాల జాబితాలో లేదు. తర్వాత చేర్చింది. ఒక పోలీసు అధికారి చెప్పిన సక్ష్యాన్నీ, పోలీసులు సృష్టించిన ఈ లేఖనూ ఆధారం చేసుకొని న్యాయమూర్తి జస్టిస్ బీపీ వర్మ తీర్పు చెప్పారు. 2006నాటి చత్తీస్ గఢ్ స్పెషల్ పబ్లిక్ సెక్యూరిటీ యాక్ట్ ,1967నాటి అన్ లాఫుల్ యాక్టివిటీస్ (ప్రివెన్షన్)యాక్ట్ కింద డాక్టర్ సేన్ ను నేరస్తుడిగా నిర్థారించడం మరింత విచారకరం. ఈ రెండు భయానక చట్టాలనూ రద్దు చేయాలని పౌరహక్కుల నేతలూ, ప్రజాస్వామ్యవాదులూ చాలాకాలంగా ఘోషిస్తున్నారు.

ఆపరేషన్ గ్రీన్ హంట్ తాలూకు ప్రభావం రాజ్యంలోని అన్ని వర్గాలపైనా పడుతున్నదనడానికి నిదర్శనంగా జస్టిస్ వర్మ తన తీర్పులో ప్రస్తావించిన అంశాలను పేర్కొనవచ్చు. ఉగ్రవాదులూ, మావోయిస్టులూ విచక్షణరహితంగా పోలీసులనూ, సాయుధ బలగాలనూ, అమాయక గిరిజనులనూ చంపుతూ దేశం అంతటా భయాన్నీ, బీభత్సాన్ని, అవ్యవస్థనూ వ్యాపింపజేస్తున్న కారణంగా నిందితులను ఉపేక్షించరాదంటూ జస్టిస్ వర్మ వ్యాఖ్యానించారు. డాక్టర్ సేన్ కు ఉన్నత న్యాయస్థానం రెండేళ్లుగా బెయిలు మంజూరు చేయడానికి నిరాకరించడం సైతం ఈ మానసిక స్థితికి అద్దం పడుతోంది.

ఎన్ కౌంటర్ జగినట్టు ప్రజలను నమ్మించడానికి పోలీసులు సర్వసాధారణంగా ఎటువంటి పనులు చేస్తారో ప్రజలకు మూడున్నర దశాబ్దాలుగా తెలిసిందే. డాక్టర్ సేన్ రాజద్రోహానికి ఒడిగట్టాడని న్యాయస్థానాన్ని ఒప్పించేందుకు దాదాపుగా అటువంటి పనులే చేయడం విశేషం. పోలీసులు సాక్ష్యాధారాలను సృష్టించారనీ, కీలకమైన సాక్షులు ఎదురు తిరిగేట్టు చేశారనీ, దొంగ పత్రాలను సృష్టించారనే ఆరోపణలు అనేకం వచ్చాయి. డాక్టర్ సేన్ భార్య ప్రొఫెసర్ ఇలీనా సేన్ ఢిల్లీలోని ఇండియన్ సోషల్ ఇన్ స్టిట్యూట్(ఐఎస్ఐ) లో పని చేస్తున్న ఒక వైద్యుడికి ఇంటర్నెట్ లో మెయిల్ పంపితే పాకిస్తాన్ గూఢచారి సంస్థ ఐఎస్ ఐకి మెయిల్ పంపినట్టు అన్వయించడం, ఐఎస్ఐతో డాక్టర్ సేన్ కు సంబంధాలు ఉన్నట్టు నిర్థారించడం ఏ రకమైన న్యాయమో తెలియదు. అదే విధంగా అమెరికా శ్వేతభవనంలో నివసిస్తున్న వ్యక్తిని చింపాంజీగా అభివర్ణించడాన్ని కూడా న్యాయస్థానం నేరంగా పరిగణించింది. చింపాంజీ అన్నది ఉగ్రవాదుల సంకేతభాష అంటూ పబ్లిక్ ప్రాసిక్యూటర్ చేసిన వాదనను న్యాయమూర్తి జస్టిస్ బీపీ వర్మ అంగీకరించడం విడ్డూరం.

మావోయిస్టులతో కలిసి డాక్టర్ సేన్ రాజద్రోహానికి పాల్పడుతున్నారని నిరూపించడానికి మావోయిస్టు నాయకుడిగా ముద్రవేసిన నారాయణ్ సన్యాల్ తో సేన్ కు సంబంధాలు ఉన్నాయని ప్రాసిక్యూషన్ వాదించింది. రాయపూర్ జైలులో 2006 నుంచీ ఖైదీగా ఉన్న నారాయణ్ సన్యాల్ ను కలుసుకోవడాన్ని మావోయిస్టులకు సహాయం చేయడంగా పరిగణించడంలో అర్థం లేదు. పౌరహక్కుల నేతగా డాక్టర్ సేన్ సన్యాల్ ను జైలులో కలుసుకున్న ప్రతిసారీ వారిద్దరూ అధికారుల సమక్షంలోనే మాట్లాడుకున్నారు. రహస్య సమాలోచన జరిపింది లేదు. ఈ సంగతి జైలు అధికారులే స్వయంగా కోర్టులో చెప్పారు. పోలీసు కేసులో పసలేదని డిఫెన్స్ లాయరు చేసిన వాదనను న్యాయమూర్తి పట్టించుకోలేదు.

చత్తీస్ గఢ్ ప్రజలకు వైద్య సేవలు అందడం లేదనీ, మావోయిస్టులకూ, పోలీసులకూ మధ్య జరుగుతున్న పోరాటం కారణంగా వైద్యులు అక్కడ నివాసం ఏర్పరచుకొని పేదలకు వైద్యం చేయడానికి సిద్ధంగా లేరనీ ప్రముఖ రచయిత్రి అరుంధతీరాయ్ కొన్ని మాసాల కిందట మావోయిస్టులతో కలిసి నడిచిన తర్వాత వెల్లడించారు. పేద గిరిజనులను ప్రభుత్వాలు పట్టించుకోవు. పట్టించుకున్న మానవతావాదులను సహించలేవు. వేలమంది మరణానికి కారకులైన భోపాల్ కార్బయిడ్ సంస్థ అధికారులకు 1984లో రెండుమూడేళ్లు శిక్ష విధించిన న్యాయవ్యవస్థ పేద గరిజనులకోసం పరితపించిన హక్కుల నేతకు యావజ్జీవ కారాగార శిక్ష విధించడం ఎటువంటి మానసిక స్థితిని సూచిస్తున్నదంటూ అరుంధతి అడిగిన ప్రశ్నకు సమాజం సమాధానం చెప్పుకోవాలి. ఎటువంటి రాజ్య స్వభావాన్ని ఈ తీర్పు వెల్లడిస్తున్నదో తెలుసుకోవాలి. వెంటనే ఉన్నత న్యాయస్థానానికి అప్పీలు చేసుకోవడానికి వ్యవధి లేకుండా హైకోర్టు సెలవలు ప్రారంభం కాబోయే సమయంలో తీర్పు వెలువరించడంలోని ఆంతర్యాన్ని ఎట్లా అర్థం చేసుకోవాలి? ప్రజాస్వామ్య ప్రియులందరూ డాక్టర్ సేన్ కు సంఘీభావం ప్రకటించవలసిన సందర్భం ఇది. చత్తీస్ గఢ్ సర్కార్, పోలీసులు చేస్తున్న బూటకపు వాదనలను ఖండించవలసిన సమయమిది. డాక్టర్ సేన్ వంటి మానవతావాదికి కోర్టు జైలు శిక్ష విధించిన పక్షంలో మావోయిస్టులూ, పోలీసుల మధ్య సంఘర్షణ జరుగుతున్న ప్రాంతాలలో వైద్య సహాయం లేక రాలిపోతున్న గిరిజనులను రక్షించడానికి ఏ వైద్యుడూ ముందుకు రాడు. రాక్షస చట్టాలనూ, హక్కుల ఉల్లంఘననూ ప్రశ్రించడం కారాగారవాసానికి దారి తీస్తుందంటే ప్రభుత్వాల, పోలీసుల అరాచకలను ప్రశ్నించే సాహసం ఎవ్వరూ చేయరు. పాలకుల నిరంకుశ ధోరణులకూ, అప్రజాస్వామిక విధానాలకూ అడ్డూఅదుపూ లేకుండా పోతాయి. పౌరులు కోరుకునే చట్టపాలన చట్టుబండలైపోతుంది.

ఈ వ్యాసాన్ని శ్రీ రామచంద్రమూర్తిగారు hmtv హంసధ్వని కోసం ఇవాళ రాశారు. హంసధ్వని ఇతర వ్యాసాలు చూడాలనుకుంటే.. www.hmtvhamsadhwani.blogspot.com

లింక్‌ ద్వారా చూడవచ్చు.

కేరళ భీష్ముడు పరమపదించాడు..

తిరువనంతపురంలో గురువారంనాడు శాశ్వతంగా కన్నుమూసిన కన్నోత్ కరుణాకరణ్ మరార్ కేరళ రాజకీయ కురుక్షేత్రంలో భీష్మాచార్యుడు. అఘటనఘటనాసమర్థుడు. సంకీర్ణ రాజకీయాల రూపశిల్పి. కమ్మూనిస్టు వ్యతిరేక రాజకీయాలకు సారథి. ముఠా రాజకీయం వల్ల కాంగ్రెస్ పార్టీకి లాభమే కానీ నష్టం కాదని విశ్వసించిన రాజకీయ మల్లయోధుడు. అన్నింటికీ మించి పాములపర్తి వేంటక నరసింహారావు అనే ఒక తెలుగు మేధావిని ప్రధాని కుర్చీలో కూర్చోబెట్టి అయిదేళ్ళూ నిలబెట్టిన అపర చాణక్యుడు.
తొంభై మూడు సంవత్సరాల నిండు జీవితం గడిపి పండులాగా రాలిపోయిన కరుణాకరణ్ ను కేరళ రాజకీయవాదులు ‘లీడర్’ అని పిలుస్తారు. అవును. అక్షరాలా కరుణాకరణ్ పదహారణాల లీడరే. ముందుండి పార్టీని నడిపించినవాడే. నిరంతరం పోరాడుతూ, పడుతూ లేస్తూ, దెబ్బలు కొడుతూ దెబ్బలు తింటూ, కలబడుతూ ముందుకు సాగినవాడే. నాలుగు తరాల నెహ్రూ-గాంధీ వంశానికి చెందిన అధినాయకులతో కలసి పని చేసిన పాతతరం నేతలలో బహుశా కరుణాకరణ్ చివరివాడు కావచ్చు. జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ, ఇందిరాగాంధీ, రాజీవ్, సోనియాల నాయకత్వంలో కాంగ్రెస్ నాయకుడిగా కరుణాకరణ్ పార్టీకి సేవలందించారు. ఇందిరాగాంధీతో ఆయన అనుబంధం బలమైనది. 2005లో సోనియాతో విభేదాల కారణంగా కాంగ్రెస్ ని వీడి సొంత కుంపటి పెట్టుకోవలసి అవసరం వచ్చినప్పుడు కూడా తన పార్టీకి ఇందిరమ్మపేరే పెట్టుకున్నాడు. ఆత్యయిక పరిస్థితి కారణంగా ఇందిర అప్రతిష్ఠపాలైన సందర్భంలో 1977లో జరిగిన సార్వత్రిక ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీకి ఘనవిజయం సాధించిన ఘనత కరుణాకరణ్ ది. కేరళ అసెంబ్లీలోని మొత్తం 140 శాసనసభ స్థానాలలో 111 స్థానాలను గెలుచుకోవడమే కాకుండా ఉన్న ఇరవై లోక్ సభ స్థానాలనూ కాంగ్రెస్ పార్టీ కైవసం చేసుకొని చరిత్ర సృష్టించింది. ఇందిరాగాంధీ కాంగ్రెస్ పార్టీని చీల్చిన రెండు సందర్భాలలోనూ కరుణాకరణ్ ఆమె వెంటే ఉన్నాడు. 1991లో రాజీవ్ హత్య కారణంగా కాంగ్రెస్ లో ఏర్పడిన గందరగోళ పరిస్థితిని చక్కదిద్దిన సీనియర్ నాయకుడు కరుణాకరణ్. అర్జున్ సింగ్, శరద్ పవార్, ప్రణబ్ ముఖర్జీ వంటి హేమాహేమీలను కాదని పీవీ నరసింహారావును ప్రధానిగా చేసేందుకు సోనియాను ఒప్పించి, కాంగ్రెస్ పార్లమెంటరీ పార్టీ సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసిన నాయకుడు కరుణాకరణ్. పీవీని ప్రధాని గద్దెపైన కూర్చోబెట్టడమే కాకుండా పీవీ ప్రభుత్వంపైన అవిశ్వాసతీర్మానంపై జరిగిన ఓటింగ్ లో ప్రభుత్వం కూలకుండా కాపాడిన కీర్తీ, అపకీర్తీ కూడా కరుణాకరణ్ దే. అవిశ్వాసతీర్మానాన్ని ఓడించి ప్రభుత్వాన్ని అయిదేళ్ళూ నడపడంలో సహకరించినందుకూ, ఆర్థిక సంస్కరణల అమలుకు పీపీ సర్కార్ లో పరిశ్రమల మంత్రిగా ఉంటూ దోహదం చేసినందుకూ కీర్తి దక్కింది. ప్రభుత్వాన్ని రక్షించేందుకు ఢిల్లీ వీధులలో జీపులో బూటాసింగ్ తో కలిసి తిరుగుతూ జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చాకు చెందిన పార్లమెంటు సభ్యులను నగదు చెల్లించి కొనుగోలు చేయడంలో పాలుపంచుకున్నందుకు కరుణాకరణ్ అపకీర్తి మూటగట్టుకోవలసి వచ్చింది.
పాతతరం వారికి రాజన్ అనే కోజికోడ్ ఇంజనీరింగ్ కళాశాల విద్యార్థి అదృశ్యం కేసు గుర్తు ఉంటుంది. ఆత్యయిక పరిస్థితిలో రాజన్ ను పోలీసులు అపహరించి, హింసించి, చంపివేశారన్న ఆరోపణలు దేశాన్ని అట్టుడిగించినప్పుడు కేరళ హోంమంత్రిగా కరుణాకరణ్ ఉన్నాడు. ఈ కేసులో న్యాయస్థానం చేసిన వ్యాఖ్యల కారణంగా పదవి కోల్పోయాడు. 1977లో ప్రమాణం చేసిన తర్వాత నెలరోజులకే ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది. కరుణాకరణ్ రాజకీయ జీవితానికి మచ్చ తెచ్చిన మరో ఉదంతం కుమారుడు మురళీథరన్ ను ముఖ్యమంత్రి చేయాలన్న ఆరాటం. పార్లమెంటు సభ్యుడిగా, ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడుగా చేయగలిగాడు కానీ ముఖ్యమంత్రి పదవి కట్టబెట్టలేకపోయాడు. ఈ కారణంగానే తన కుడిభుజంలాగా రాజకీయాలలో ఎదిగిన ఏకే ఆంటోనీతో తలబడవలసి వచ్చింది. ఊమెన్ చాందీ, వయలార్ రవి వంటి శిష్యులను దూరం చేసుకోవలసి వచ్చింది. ఈ కారణంగానే సోనియాతో విభేదించవలసి వచ్చింది. అందుకే కాంగ్రెస్ పార్టీ నుంచి నిష్క్రమించి ఇందిరా కాంగ్రెస్ పేరుతో కొత్త పార్టీని నెలకొల్పవలసి వచ్చింది. తాత్కాలిక ఆగ్రహావేశాలతో సొంత పార్టీ పెట్టినప్పటికీ తాను జీవితాంతం కాంగ్రెస్ వాదినేనని కరుణాకరణ్ కు తెలుసు. కాంగ్రెస్ వాదిగానే ఏడుసార్లు కేరళ శాసనసభకు ఎన్నికైనాడు. నాలుగు విడతల కేరళ ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశాడు. రెండు సార్లు లోక్ సభకూ, మూడు పర్యాయాలు రాజ్యసభకూ ఎన్నికైనాడు. 1967లో కేరళ శాసనసభలో కాంగ్రెస్ పార్టీకి మూడే మూడు స్థానాలు ఉండేవి. ఈ సంఖ్యను 1970నాటికి ముప్పయ్ కి పెంచడంలో కరుణాకరణ్ ది ప్రధాన పాత్ర. 1977లో కమ్మూనిస్టు కూటమికి వ్యతిరేకంగా కాంగ్రెస్ నాయకత్వంలో యునైటెడ్ డెమొక్రాటిక్ ఫ్రంట్ ను ఏర్పాడు చేసిన నాయకుడు కరుణాకరణ్. 1970 నుంచి కేరళలో కాంగ్రెస్ పార్టీ చరిత్ర రాయాలంటే కరుణాకరణ్ కు పెద్ద అధ్యాయమే కేటాయించాలి. ఆయన జీవితం కాంగ్రెస్ తో పెనవేసుకుపోయింది. అందుకే కుమార్తె పద్మజతో కలిసి చివరికి కాంగ్రెస్ పార్టీకి తిరిగి వచ్చాడు.
కరుణాకరణ్ అనేక యుద్ధముల ఆరియు తేరిన వృద్ధమూర్తి. మనసు చెప్పిననట్టు నడిచిన రాజకీయవేత్త. ఎన్ని సమస్యలు గుండెల్లో సుడులు తిరుగుతున్నా చిరునవ్వు చెదరని ప్రశాంత వదనుడు. కమ్మూనిస్టులతో వీధిపోరాటాలు చేసిన కాంగ్రెస్ యోధుడు. రాజీవ్ హత్య ఫలితంగా జాతీయ స్థాయిలో కాంగ్రెస్ పార్టీ సంక్షోభం నెలకొన్నప్పుడు తోటి దక్షిణాది నాయకుడిని ప్రధానమంత్రిగా నిలబెట్టి చరిత్ర సృష్టించిన కింగ్ మేకర్. కరుణాకరణ్ మరణంతో కేరళ రాజకీయరంగం అద్భతమైన ప్రతిభాపాటవాలు కలిగిన ఒక పాతతరం నాయకుడిని కోల్పోయింది. భారత రాజకీయ రంగం నుంచి దక్షిణాదికి చెందిన ఒక అతిరధుడు నిష్క్రమించాడు.
(24-12-2010)

కిరణ్‌కుమార్‌ అన్నీ సవాళ్లే

కాంగ్రెస్ మార్కు రాజకీయం రాష్ట్రంలో మరో సారి ఝలక్ ఇచ్చింది. ఒకే రోజులో పెను మార్పులు సంభవించాయి. ముఖ్యమంత్రి పదవి నుంచి కొణిజేటి రోశయ్య తప్పుకోవడం, గద్దెపైన కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి కూర్చోవడం కొన్ని గంటల వ్యవధిలో చకచకా జరిగిపోయాయి. అత్యంత ఆసక్తిదాయకంగా సాగిన ఈ నాటకం నీతి ఏమిటి? కాంగ్రెస్ అధిష్ఠానం వ్యూహం ఏమిటి?

ముఖ్యమంత్రి పదవిలో రోశయ్య సుఖంగా లేరని ఆయనే స్వయంగా అనేక సందర్భాలలో స్పష్టం చేశారు. ఇందుకు కారణం ఆయనకు రాజకీయ అనుభవం లేక కాదు. సామర్థ్యం లేక కూడా కాదు. సొంతబలం లేక. అధిష్ఠానం సహకారం లేక. వై ఎస్ రాజశేఖరరెడ్డి దుర్మరణం తర్వాత తాత్కాలికంగా తనకు ముఖ్యమంత్రి బాధ్యతలు అప్పగించారని రోశయ్యకు తెలుసు. అధిష్ఠానానిది సైతం అదే అభిప్రాయం. వచ్చిన అవకాశాన్ని రోశయ్య సద్వినియోగం చేసుకొని ఉంటే, చొరవతీసుకొని సమస్యలను పరిష్కరించి ఉంటే, సమర్థుడైన పాలకుడిగా పేరు తెచ్చుకొని ఉంటే బహుశా అధిష్ఠానం రోశయ్యను మార్చేది కాదు. పరిపాలనా దక్షుడుగా రోశయ్య నిరూపించుకోలేకపోవడంలో ఆయన తప్పు లేదు. తాత్కాలిక ముఖ్యమంత్రి కదా అని రోశయ్యకు అధిష్ఠానం స్వేచ్ఛ ప్రసాదించలేదు. మంత్రివర్గంలో మార్పులకు అనుమతించలేదు. కార్పొరేషన్ల చైర్మన్ల నియామకానికి కూడా అనుమతించలేదు.

రోశయ్య పొరపాట్లూ, పరిమితులూ, అధిష్ఠానం తప్పిదాలతో పాటు కొన్ని కొత్త సమస్యలు ఉత్పన్నమైనాయి. పాత సమస్యలు కొన్ని ఉధృతమై జటిలమైనాయి. పరిస్థితులు అదుపు తప్పినాయి. రాష్ట్రంలో పరిపాలన స్తంభించింది. అధిష్ఠానం జోక్యం చేసుకోక తప్పని పరిస్థితులు ఏర్పడినాయి.

వైఎస్ అకాల మరణం తర్వాత ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమం ఊపందుకున్నది. రోశయ్య పదవీబాధ్యతలు స్వీకరించి చేయీకాలూ కూడదీసుకునే లోగానే తెలంగాణ ఉద్యమం తీవ్రరూపం దాల్చింది. మరోవైపు వైఎస్ తనయుడు జగన్మోహన్ రెడ్డి తనకు ముఖ్యమంత్రి పదవి దక్కకపోవడంతో ఆగ్రహించి అసమ్మతివాదిగా మారిపోయారు. వైఎస్ మంత్రివర్గాన్నే యథాతధంగా కొనసాగించిన రోశయ్యకు మంత్రులు విధేయత చూపలేదు. కనీస గౌరవం కూడా ఇవ్వలేదు. జగన్మోహన్ రెడ్డి ఇంటికి వెళ్ళి ఆయనతో సమాలోచనలు జరిపి సచివాలయానికి రావడం మంత్రులకు ఆనవాయితీగా మారింది. మంత్రులను కట్టడి చేయడానికి దాదాపు సంవత్సరం పట్టింది. అధిష్ఠానం మద్దతు ఉన్నప్పటికీ రోశయ్య జగన్ కార్యకలాపాలను నిరోధించడంలో విఫలమైనారు. ఈ విషయంలో అధిష్ఠానానికి సైతం వైఫల్యమే. సోనియా సలహాను సైతం పెడచెవిన పెట్టి ఓదార్పు పేరుతో జిల్లాలలో విస్తృతంగా పర్యటిస్తూ ఉద్యమ సదృశంగా వైఎస్ విగ్రహాలను ఆవిష్కరిస్తూ ప్రజలను ఆకర్షిస్తున్న జగన్ ను నిలువరించడానికి అధిష్ఠానమే చర్యలు తీసుకోవాలని రోశయ్య భావించారు. రోశయ్య చొరవ తీసుకోవడం అవసరమని అధిష్ఠానం తలబోసింది. రోశయ్య బలహీనత కారణంగానే తెలంగాణ ఉద్యమం బలపడిందనే అభిప్రాయం కూడా అధిష్ఠానంలో ఉంది. అందుకే చిన్న చిన్న మార్పులు చేయడానికి కూడా రోశయ్యకు అనుమతించలేదు. రోశయ్య స్థానంలో మరొకరిని నియమించాలన్న ఆలోచన అధినేత్రికీ, భావి ప్రధానికీ చాలాకాలంగానే ఉన్నదని అర్థం చేసుకోవాలి. తెలంగాణ ఉద్యమాన్ని అరికట్టడంలోనూ, జగన్ ను అదుపు చేయడంలో రోశయ్య విఫలమైనారన్నది అధిష్ఠానం నిశ్చితాభిప్రాయం.

తన బలహీనతలను రోశయ్య స్వయంగా వివరించి రాజీనామా చేస్తున్నట్టు మీడియా సమావేశంలో ప్రకటించారు. రోశయ్య స్థానంలో కిరణ్ కుమార్ రెడ్డిని నియమించడంలో అధిష్ఠానం వ్యూహం ఏమిటి? కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి నుంచి అధిష్ఠానం ఏమి ఆశిస్తున్నది? కొత్త ముఖ్యమంత్రి సామర్థ్యం ఏపాటిది?

కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి ఇంత వరకూ మంత్రిగా పని చేయలేదు. వైఎస్ మొదటి ఇన్నింగ్స్ లో చీఫ్ విప్ గా పని చేశారు. రెండో ఇన్నింగ్స్ ప్రారంభంలో శాసనసభాపతిగా నియుక్తులైనారు. కిరణ్ నియామకం వెనుక రెండు లక్ష్యాలు ఉన్నాయని అనుకోవచ్చు. ఒకటి, జగన్ ను అరికట్టడం. రెండు, డిసెంబర్ తర్వాత తెలంగాణ, సీమాంధ్ర ప్రాంతాలలో అల్లర్లు జరగకుండా నివారించడం.

జగన్ యువకుడు. కాంగ్రెస్ పార్టీలో ఆధిక్యం కలిగిన సామాజికవర్గానికి చెందిన నాయకుడు. వైఎస్ వారసుడు. రాయలసీమవాసి. కాంగ్రెస్ లో కొనసాగినా, సొంతపార్టీ పెట్టుకున్న కొరకరాని కొయ్యగా మారగల గండరగండడు. వజ్రం వజ్రేన భిద్యతే అన్న సూత్రాన్ని అనుసరించి అదే సమాజికవర్గానికి చెందిన, అదే ప్రాంతానికి చెందిన యువనాయకుడిని ముఖ్యమంత్రిగా నియమించడం ద్వారా జగన్ కు అధిష్ఠానం స్పష్టమైన సంకేతం పంపింది. కిరణ్ కుమార్ రెడ్డితో సహకరించి పనిచేస్తే సరేసరి, లేకపోతే యుద్ధమే అన్న ‍హెచ్చరిక చేయడం అధిష్ఠానం అభిమతం. కేవీపీ సహకారం తీసుకుంటూ, జగన్ తో సాన్నిహిత్యం పాటిస్తూ అధిష్ఠానం అభీష్టాన్ని నెరవేర్చే చాకచక్యం, చాతుర్యం, చాణక్యం కిరణ్ కుమార్ రెడ్డిలో ఉన్నాయని సోనియాకు నమ్మకం కలిగి ఉండాలి.

శ్రీకృష్ణ కమిటీ డిసెంబర్ చివరిలో నివేదిక సమర్పించిన తర్వాత కేంద్ర ప్రభుత్వం ఏ నిర్ణయం తీసుకున్నా, ఏ నిర్ణయమూ తీసుకోకపోయినా తెలంగాణలోనో, సీమాంధ్రలోనో ఉష్ణోగ్రత పెరగడం, అల్లర్లకు దారితీయడం, శాంతిభద్రతల సమస్య ఏర్పడటం అనివార్యం. వయసు మీరిన కారణంగానో, అనారోగ్యం ఫలితంగానో, అనిశ్చితి వల్లనో, స్వభావరీత్యానో రోశయ్య ఖడ్గచాలనం చేయలేరు. గవర్నర్ నరసింహన్, డీజీపీ అరవిందరావుల ఆలోచనా విధానానికి తగిన వ్యక్తి ముఖ్యమంత్రిగా ఉండటం అవసరమని దేశీయాంగ మంత్రి చిదంబరం భావించి ఉంటారు. కిరణ్ కుమార్ రెడ్డిలో కరుకుదనం, కచ్చితత్వం ఉన్నాయని చిదంబరం భావించి సోనియాను నమ్మించి ఉంటారు.

కిరణ్ కుమార్ ముఖ్యమంత్రి కావడం రాజకీయ పండితులను ఖంగు తినిపించింది. బుధవారం ఉదయం ముఖ్యమంత్రి మార్పు ఉంటుందంటూ అకస్మాత్తుగా వదంతులు రావడం, ఒంటి గంటకు ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేస్తున్నట్టు రోశయ్య ప్రకటించడం, మధ్యాహ్నం కల్లా అధిష్ఠానం నుంచి నలుగురు హేమాహేమీలు దూతలుగా రావడం, రాత్రి ఇరవై నిమిషాలలో కాంగ్రెస్ శాసనసభాపక్షం ప్రత్యేక సమావేశాన్ని ముగించడం, కొత్త నాయకుడిని ఎంపిక చేసే అధికారాన్ని సోనియాకు దఖలుపర్చుతూ తీర్మానం చేయడం, ఆ తర్వాత గంటలోపే సోనియాతో ఫోన్ లో మాట్లాడి కొత్త నాయకుడిగా కిరణ్ కుమార్ పేరును ప్రణబ్ ముఖర్జీ ప్రకటించి ఢిల్లీకి తిరిగి వెళ్ళిపోవడం చకచకా జరిగిపోయాయి. గురువారం మధ్యాహ్నం కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి ఆంధ్రప్రదేశ్ పదహారవ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణస్వీకారం చేశారు. ఇంత నాటకీయంగా మునుపెన్నడూ నాయకత్వం మార్పు జరగలేదు.
కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయిన తీరు కాంగ్రెస్ సాంప్రదాయ వ్యవహార శైలికి తాజా ఉదాహరణ. కాంగ్రెస్ పార్టీలోశాసనసభ్యుడు కావాలన్నా, మంత్రి కావాలన్నా, ముఖ్యమంత్రి కావాలన్నా పావులు ఎక్కడ ఎట్లా కదపాలో తెలియాలి. వైఎస్ లాగా పదహారు వందల కిలోమీటర్లు నడివేసవిలో కాళ్ళకు బొబ్బలు ఎక్కేటట్టు నడవనక్కరలేదు. జగన్ లాగా ప్రకాశం వంటి చిన్న జిల్లాలో ప్రజలను ఓదార్చడానికి ముప్పయ్ అయిదు రోజులు రాత్రింబవళ్ళు పరిశ్రమించి ఆరోగ్యం చెడగొట్టుకోనక్కర లేదు. శాసన సభ్యులను కూడగట్టనక్కరలేదు. సంతకాలు సేకరించనక్కరలేదు. డబ్బు సంచులు విప్పనక్కరలేదు. కుమారస్వామిలాగా హుటాహుటిగా దేశంలోని అన్ని నదులలో స్నానం చేయనక్కరలేదు. వినాయకుడిలాగా అధిష్ఠానదేవతల చుట్టూ ప్రదక్షిణం చేసి వారిని మెప్పిస్తే చాలు. తాజా పరిస్థితులను చక్కగా సద్వినియోగం చేసుకున్నందుకు కిరణ్ కుమార్ రెడ్డిని అభినందించాలి. అధిష్ఠానం ప్రాధాన్యక్రమం ఏమిటో ఆయన గ్రహించారు. అధిష్ఠానం అభీష్టాన్ని రోశయ్య నెరవేర్చలేక పోతున్నారని తెలుసుకున్నారు. రోశయ్య చేయలేని పనులు తాను చేయగలనని అధిష్ఠానదేవతలకు నమ్మకం కలిగించారు. వారి విశ్వాసం సంపాదించారు. కొందరు మిత్రలు సహకారంతో, అధిష్ఠానం ఆశీస్సులతో చట్టసభాధ్యక్ష పదవి నుంచి నేరుగా ప్రభుత్వ అధినేత పదవికి అనాయాసంగా మారిపోయారు.

యువకుడూ, వివాదరహితుడూ అయిన కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి రాష్ట్రానికి సుస్థిరమైన, సమర్థమైన, జనరంజకమైన పరిపాలన అందిస్తారని ఆశిద్దాం. కానీ అధిష్ఠానం ఎజెండాను అమలు చేయడం సులభం కాదు. తెలంగాణ అంశం అత్యంత జటిలమైనది. వై ఎస్ కు కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి సన్నిహితుడే అయినప్పటికీ ముఖ్యమంత్రిగా ఆయనకు జగన్ మద్దతు లభించే అవకాశం లేదు. తాను ముఖ్యమంత్రి అయ్యేవరకూ ఆ స్థానంలో ఎవరు ఉన్నా వారిని ప్రతిఘటించడం, తొలగించడం జగన్మోహన్ రెడ్డి రాజకీయ అవసరం. ఈ రెండు సమస్యలనూ పరిష్కరించి ముఖ్యమంత్రిగా స్థిరపడాలంటే కిరణ్ కుమార్ రెడ్డికి అధిష్ఠానం ఆశీస్సులు మాత్రమే చాలవు. అదృష్టం కూడా దండిగా అవసరం.
25-10-2010

బీహార్ : చీకటి నుంచి వెలుగు వైపు...

24-11*2010
బీహార్ చీకటి నుంచి వెలుగులోకి ప్రయాణిస్తున్నట్టు అసెంబ్లీ ఎన్నికల ఫలితాలు సూచిస్తున్నాయి. ఐదేళ్ళు అధికారంలో ఉన్న తర్వాత ఎన్నికలలో గెలిచి రెండోసారి ముఖ్యమంత్రి పదవిని చేపడుతున్న నితీశ్ కుమార్ తనదైన చరిత్ర సృష్టించారు. ఇది ప్రజాస్వామ్య ప్రియులందరూ స్వాగతించవలసిన సత్పరిణామం. కొన్ని దశాబ్దాలలో మొట్టమొదటి సారి బీహార్ ఎన్నికలు రక్తపాతం లేకుండా ముగిశాయి. ప్రప్రథమంగా కులాల కూటములకు అతీతంగా ఆలోచించి ప్రజలు ఓటేశారు. ఈ రెండు విజయాలకూ ముఖ్యమంత్రి నితీశ్‌ కుమార్‌ను అభినందించాలి. ఇందులో ఎన్నికల కమిషన్ పాత్ర సైతం ప్రశంసార్హం.

ఐదేళ్ళపాటు నితీశ్ కుమార్ అవలంభించిన విధానాలకు ప్రజలు ఆమోదం తెలిపారని భావించాలి. వెనుకబడిన కులాలను పట్టించుకోవడం మాత్రమే కాకుండా... మహాదళితుల వంటి బాగా వెనుకబడిన కులాలనూ, వర్గాలను ఉద్ధరించడానికి ప్రయత్నించడం నితీశ్ నాయకత్వంలోని ఎన్‌డీఏ సర్కార్ విశిష్టత.

ఇక బీహార్ ఫలితాల్లో స్వీకరించగలిగితే... అన్ని పార్టీలకూ గుణపాఠాలు ఉన్నాయి. కులకూటములు నిర్మించి అస్తిత్వ రాజకీయాలకు ప్రాధాన్యం ఇవ్వడం ద్వారా... ప్రజలను ఎల్లకాలం మెప్పించడం కష్టమని లాలూ గ్రహించాలి. నెహ్రూ గాంధీ కుటుంబం తాలూకు జనాకర్షణశక్తితో ప్రజలను మభ్యపెట్టడం కూడా సాధ్యం కాదని రాహుల్‌గాంధీ గుర్తించాలి. ఈసారి ముస్లింలు అధికంగా... ఆర్జేడీ-బీజేపీ కూటమికి ఓట్లు వేసినట్టు సమాచారం. ముస్లింలలో అతిపేద వర్గాలకు మేలు చేయడానికి నితీశ్ ప్రత్యేకకార్యక్రమాలు చేపట్టడాన్ని బీజేపీ ఆక్షేపించలేదు. బీజేపీతో పొత్తులేకపోతే... తమ మద్ధతు ఆర్జేడీకే సంపూర్ణంగా ఉంటుందని ముస్లిం నాయకులు చెప్పారు. ఈకారణంగానే ఎన్నికలకు కొన్ని మాసాల ముందు బీజేపీని నితీశ్‌కుమార్ నిశితంగా విమర్శించారు. గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రి నరేంద్రమోడీని బీహార్ ఎన్నికల ప్రచారానికి పంపరాదంటూ పట్టుబట్టారు. బీజేపీతో ఆర్జేడీ బంధం కొనసాగినప్పటికీ.. తమకు మేలుచేసే కార్యక్రమాలు చేపడితే... నితీశ్‌కుమార్ నాయకత్వాన్ని బలపరచడానికి అభ్యంతరం లేదని బీహార్ ముస్లింటు స్పష్టంచేశారు. హిందూ, ముస్లింలను రెండు వర్గాలుగా సమీకరించడం కంటే.... అందరి అభివృద్ధికీ నిజాయితీగా కృషిచేస్తే.. బీజేపీని సైతం ముస్లింలు అభిమానించే అవకాశాలున్నాయని బీహార్ ఎన్నికల ఫలితాలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ అంశాన్ని బీజేపీ నాయకత్వం స్వీకరిస్తే... బారత రాజకీయాలు మేలు మలుపు తిరుగుతాయి.

నిజానికి నితీశ్ కుమార్ బీజేపీపైన ధ్వజం ఎత్తకపోయినా, నరేంద్రమోడీని ప్రచారానికి ఆహ్వానించినా ఎన్నికల ఫలితాల్లో తేడా ఉండేది కాదు. అభివృద్ధి నినాదం ఒక్కటే సరిపోదన్న అభిప్రాయంతోనే... నితీశ్ మతం కార్డును మితంగానైనా ఉపయోగించారు. తన విధానాలపైనా, తన ప్రభుత్వం సాధించిన విజయాలపైనా పూర్తి నమ్మకం లేని కారణంగానే నితీశ్ పాత రాజకీయ విన్యాసాలు ప్రదర్శించాల్సి వచ్చింది. ప్రజలతో కలిసి, ప్రజల భాగస్వామ్యంతో, ప్రజల ప్రగతి కోసం నిజాయితిగా పనిచేసే రాజకీయనాయకులనూ, పార్టీలను ప్రజలు విధిగా అభిమానిస్తారని బీహార్ ప్రజానీకం నిర్ద్వంద్వంగా నిరూపించింది. అందుకు వారికి వేనవేల అభినందనలు.
(24-11-2010)

అవినీతి నీడలో ప్రధాని

రాజు వ్యక్తిగతంగా నీతిమంతుడైనంత మాత్రాన సరిపోదు. రాజ్యం నీతిమంతంగా నడవాలి. నీతిమంతంగా నడుస్తున్న ప్రజలకు కనిపించాలి. నమ్మకం కలిగించాలి. ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ అవినీతిపరుడు కాకపోవచ్చు. నిజాయితీపరుడే కావచ్చు. కానీ అవినీతిపరులకు కొమ్ముకాయడం కూడా అవినీతే. టెలికాం శాఖ మంత్రిగా రాజా ప్రజల సొమ్మును స్వయంగా దోచుకుంటూ, తన మనుషులకు దోచిపెడుతుంటే ప్రధానిగా మన్మోహన్ సింగ్ మౌనంగా ప్రేక్షక పాత్ర వహించడం క్షమించరాని నేరం. రాజా ఒక మంత్రి. మంత్రి తప్పు చేస్తే మందలించవలసిన బాధ్యత ప్రధాన మంత్రిదే. ఏ మంత్రి ఏ పని చేసినా అది మంత్రిమండలి యావత్తూ చేసినట్టే లెక్క. కలెక్టివ్ రెస్పాన్సిబిలిటీ, సమష్టి బాధ్యత అంటే అదే. రాష్ట్రపతి తరఫున పని చేస్తున్న మంత్రులు మంచి చేసినా, చెడు చేసినా అది రాష్ట్రపతికి సైతం వర్తిస్తుంది. అటువంటప్పుడు ప్రధానమంత్రికి ప్రమేయం లేదని వాదించడం అర్థరహితం. అసమంజసం. మొత్తం మంత్రివర్గం పనితీరుకూ, సాఫల్యవైఫల్యాలకూ ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించవలసి ఉంటుంది.
రాజా అక్రమాలు చేస్తున్నట్టూ, అవినీతికి ఒడిగడుతున్నట్టూ స్పష్టంగా తెలిసినా నిమ్మకు నీరెత్తినట్టు ఉండటం ప్రధానికి తగని పని. కారణాలు ఏమైనా కావచ్చు. ‍యూపీఏ కూటమిలో భాగస్వామ్య పక్షమైన డీఎంకె మద్దతు ఉపసంహరించుకుంటే మన్మోహన్ ప్రభుత్వం కూలుతుందనడంలో సందేహం లేదు. అంతమాత్రాన డీఎంకేకి చెందిన రాజా కేంద్ర ప్రభుత్వానికి సుమారు లక్షా డెబ్బయ్ ఆరు వేల కోట్ల రూపాయల నష్టం కలిగించే విధంగా కారు చౌకగా లైసెన్సులు అక్రమంగా మంజూరు చేస్తుంటే ప్రధాని మౌనంగా ఉండటం ఏ మాత్రం సమర్థనీయం కాదు.
రాజామీద క్రిమినల్ కేసు పెట్టడానికి అనుమతించవలసిందిగా కోరుతూ కేంద్ర న్యాయశాఖ మాజీమంత్రి, జనతా పార్టీ అధ్యక్షుడు డాక్టర్ సుబ్రహ్మణ్యస్వామి రాసిన లేఖకు పద్దెనిమిది నెలల పాటు జవాబు ఇవ్వకుండా దాటవేసిన ప్రధాని వైఖరిని ఏ విధంగా సమర్థించగలం? స్పెక్ట్రమ్ వ్యవహారంపైన దర్యాప్తు జరిపించాలని కోరుతూ సీపీఎం నాయకుడు సీతారాం ఏచూరి ప్రధానికి రెండు వేల ఎనిమిది నవంబరులోనే లేఖ రాశారు. సమాధానం లేదు. భారతీయ జనతా పార్టీ అధినాయకుడు ఎల్ కే అద్వానీ సైతం పదకొండు మాసాల కిందట ప్రధానమంత్రికి ఈ వ్యవహరంపైన ఉత్తరం రాశారు. ప్రత్యుత్తరం లేదు. సుబ్రహ్మణ్య స్వామి లేఖకు ప్రధాని అపరిమితమైన ఆలస్యంగా జవాబు ఇవ్వడంపైనే కాకుండా జవాబులో రాసిన అస్పష్టమైన భాషపైన కూడా సుప్రీంకోర్టు తప్పు పట్టడం అసాధారణమైన పరిణామం. ప్రధాని తరఫున అఫిడవిట్ దాఖలు చేయాలంటూ గురువారంనాడు దేశంలోని అత్యున్నత న్యాయస్థానం ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించడం కూడా ఒక కుంభకోణానికి సంబంధించిన వ్యవహారంలో మునుపెన్నడూ సంభవించని పరిణామమే. రాజా హయాంలో జారీ అయిన అరవై తొమ్మిది లైసెన్సులను రద్దు చేయాలంటూ టెలికాం నియంత్రణ సంస్థ ట్రాయ్ సిఫార్సు చేయడం సైతం విశేషం. పైగా తాను చేసిన పనులన్నిటినీ ప్రధానమంత్రికి చెప్పే చేశానంటూ రాజా చేసిన ప్రకటన ప్రధానికీ, యూపీఏ సర్కారుకీ, కాంగ్రెస్ పార్టీకీ పిడుగులాంటిది. ఇంత జరిగిన తర్వాత ప్రధాన మంత్రిగా మన్మోహన్ సింగ్ కొనసాగడం నైతికం కాజాలదు.
నిజమే. అవినీతిపరులుగా పేరుమోసిన డీఎంకే నాయకులు రాజానూ, బాలూనూ మంత్రిమండలిలోకి తీసుకోనంటూ రెండో యూపీఏ ప్రభుత్వం ఏర్పాటుకు ముందే మన్మోహన్ సింగ్ ఒక రోజంతా భీష్మించుకొని కూర్చున్న మాట నిజమే. ఏ విధంగానైనా అధికారంలో కొనసాగాలన్న సంకల్పంతో, రెండో యూపీ ఏ మంత్రిమండలిని నిర్మించాలన్న ఆరాటంతో కాంగ్రెస్ అధినేత్రి సోనియాగాంధీ మన్మోహన్ మెడలు వంచి రాజాను మంత్రిమండలిలోకి తీసుకునేందుకు ఒప్పించిన మాటా నిజమే. సంకీర్ణ రాజకీయాల పరిమితుల కారణంగానే ఎన్ని ఆరోపణలు వచ్చినా, ఎన్ని ఆధారాలు లభించినా, చివరికి తన సలహాను తోసి రాజన్నా రాజాపైన వేటు వేయకుండా మన్మోహన్ ఉపేక్షించవలసి వచ్చిన మాటా నిజమే. రాజాను డీఎంకే అధినేత సంపూర్ణంగా బలపరిచిన మాటా, రాజాకు ఉద్వాసన చెబితే యూపీఏ సర్కార్ కు మద్దతు ఉపసంహరించుకుంటామంటూ బెదిరించిన మాటా నిజమే. కానీ ప్రభుత్వాన్ని కాపాడుకునేందుకు లక్షన్నర కోట్ల కుంభకోణం జరుగుతుంటే ఉపేక్షించడం నేరం. ఏఐడీఎంకే అధినేత్రి జయలలిత అభివర్ణించినట్టు నిజంగానే ఇది మానవాళి చరిత్రలోనే అతిపెద్ద అవినీతి కుంభకోణం.
సత్యాన్నీ, అసత్యాన్నీ వేరు చేయవలసిన అవసరం ఉన్నదనంటూ కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ కార్యాలయాన్ని నెలకొల్పి నూటా యాభయ్ సంవత్సరాలు గడిచిన సందర్భంగా బుధవారం జరిగిన సదస్సులో మన్మోహన్ సింగ్ వ్యాఖ్యానించారు. ఈ వ్యాఖ్య నేపథ్యం కీలకమైనది. టెలికాం మంత్రిత్వ శాఖను తప్పు పడుతూ కాగ్ నివేదిక సమర్పించిన సమయంలో ప్రధాని ఇటువంటి వ్యాఖ్య చేయడం శోచనీయం. నిజంగానే అవాస్తవాలు వాస్తవాలుగా ప్రచారం పొందుతున్నాయని ప్రధాని భావిస్తూ ఉంటే నిజం నిగ్గు తేల్చడానికి అవసరమైన చర్యలను ప్రతిపక్షం అడగక ముందే స్వయంగా ప్రకటించవలసింది. పార్లమెంటు సమావేశాలు జరగకుండా ప్రతిపక్షం అడ్డు తగులుతున్నా, సుప్రీంకోర్టు సునిశితమైన విమర్శలు చేస్తున్నా, కాగ్ నివేదిక టెలికాం మంత్రిత్వ శాఖను అనేక అంశాలపైన తప్పు పడుతున్నా, అరవై తొమ్మిది లైసెన్సులు రద్దు చేయాలంటూ ట్రాయ్ సిఫార్సు చేసినా మన్మోహన్ సింగ్ మౌనం వీడకపోవడం అన్యాయం. పార్లమెంటులో ప్రకటన చేయకపోవడం అప్రజాస్వామికం.
నిజంగా కుంభకోణం జరిగిందో లేదో, నిజంగానే లక్షన్నర కోట్ల రూపాయల నష్టం ప్రభుత్వానికి వాటిల్లిందో లేదో ఇప్పటికీ స్పష్టంగా తెలియదు. కానీ పత్రికలలో, వార్తా చానళ్ళలో వెల్లడైన వివరాలు దిగ్భ్రాంతి కలిగిస్తున్నాయి. కాగ్ నివేదిక ఆందోళన కలిగిస్తున్నది. సుప్రీంకోర్టు వ్యాఖ్యలు దిగులు పుట్టిస్తున్నాయి. కుంభకోణం జరిగిందనీ, విపరీతమైన నష్టం ప్రభుత్వ ఖజానాకు వాటిల్లిందనీ ప్రజలు విశ్వసిస్తున్నారు. నిజానిజాలు వెలికి తీయడానికి పార్లమెంటు సభ్యలతో సంయుక్త సంఘాన్ని నియమించాలని ప్రతిపక్షాలు డిమాండ్ చేస్తున్నాయి. అంతకంటే ముందు పార్లమెంటులో ప్రధాని ప్రకటన చేయాలని కోరుతున్నాయి. అయినా ప్రధాని పెదవి విప్పడం లేదు.
అమెరికాతో అణు ఒప్పందం కుదుర్చుకునే క్రమంలో మొండిపట్టు పట్టి వామపక్షాల మద్దతు కోల్పోవడానికీ, ప్రభుత్వం పతనం కావడానికి సైతం సిద్ధపడిన మన్మోహన్ సింగ్ ప్రభుత్వం పడిపోతుందన్న భయంతో అడ్డదారులు తొక్కడం ప్రజలకు ఎటువంటి సందేశాన్ని పంపిస్తున్నది? తన నాయకత్వంలోని ప్రభుత్వంలో ఇంత పెద్ద కుంభకోణం జరుగుతుంటే మౌనం వహించడాన్ని చరిత్ర క్షమించదు. మన్మోహన్ సింగ్ రాజీనామా చేసినంత మాత్రాన యూపీఏ ప్రభుత్వం కూలిపోదు. ప్రణబ్ ముఖర్జీనో, రాహుల్ గాంధీనో, మరొకరో ఆ బాధ్యత స్వీకరిస్తారు. మన్మోహన్ రాజీనామా చేయకుండా ప్రధానమంత్రిగా కొనసాగితే ఆయన నైతిక స్థాయి దిగజారుతుంది. ప్రజల గౌరవం తగ్గుతుంది. ప్రజాస్వామ్యంపైనా, నైతిక ప్రమాణాలపైనా ప్రజల విశ్వాసం దెబ్బతింటుంది. దేశ రాజకీయాలలో నైతికతకు ఒక సరికొత్త ప్రమాణాన్ని నెలకొల్పే అవకాశాన్ని మన్మోహన్ సింగ్ కోల్పోతారు. లాల్ బహద్దూర్ శాస్త్రి తర్వాత అంతటి నైతికత కలిగిన నాయకుడుగా చరిత్రలో నిలిచే అవకాశం చేయి జారుతుంది. మన్మోహన్ దేశానికి ఎంతో సేవ చేశారు. దేశ ఆర్థికాభివృద్ధికి ఎనలేని దోహదం చేశారు. ఏడు సంవత్సరాలు ప్రధానమంత్రిగా దేశాన్ని ప్రగతి మార్గంలో సమర్థంగా నడిపించారు. ఇది చరిత్రలో తన స్థానం గురించి ఆలోచించవలసిన సమయం. అవినీతిని ఉపేక్షించిన ప్రధానిగా, కనీవినీ ఎరుగుని అవినీతికి ఆలవాలమైన ప్రభుత్వానికి నాయకత్వం వహించిన వ్యక్తిగా చరిత్ర బుట్టదాఖలు చేయకుండా జాగ్రత్తపడవలసిన సందర్భం. కుంభకోణం జరగలేదని నిరూపించడమో, రాజీనామా చేయడమో. రెండే మార్గాలు. మూడో మార్గం లేదు. అవినీతి జరగలేదని నిర్ద్వంద్వంగా నిరూపించగలిగితే మన్మోహన్ దర్జాగా ప్రధాని పదవిలో రాహుల్ పెళ్ళి చేసుకొని పదవీ బాధ్యతలు తలకెత్తుకోవడానికి సిద్ధమయ్యే వరకూ కొనసాగవచ్చు. ఆ పని చేయలేకపోతే పదవి నుంచి తప్పుకోవడం ఒక్కటే మార్గం. నిర్ణయం తీసుకోవలసింది ఆయనే. సోనియాగాంధీ కాదు. కాంగ్రెస్ పార్టీ కూడా కాదు.
(20-11-2010)

అమెరికా అధ్యక్షులొచ్చారు... కానీ నాటి ఆత్మీయతలేవీ..?

అమెరికా అధ్యక్షుడు ఒబామా రానూ వచ్చాడు. వెళ్ళనూ వెళ్ళాడు. బిల్ క్లింటన్ వచ్చినప్పటి ఆనందోత్సాహాలు లేవు. జార్జి బుష్ సందర్శన నాటి ఆత్మీయతాభావన లేదు. ప్రస్తుత భారత పాలకవర్గం ఏమి వినాలని కోరుకుంటున్నదో ఒబామాకు తెలుసు. ఆ మాటలు మాట్లాడి ఆనందపరిచాడు. తనకు అవసరమైన పని చక్కగా చేసుకున్నాడు.
భారత పాలకవర్గం ప్రస్తుతానికి కోరుకుంటున్న అంశాలు మిటి? ఒకటి, భద్రతామండలిలో శాశ్వత సభ్యత్వం. 2) కాశ్మీర్ విషయంలో అమెరికా కానీ మరే ఇతర దేశం కానీ మధ్యవర్తిత్వం అంటూ పిలవని పేరంటానికి రాకుండా దూరంగా ఉండటం. 3) అణు ఇంధనాన్ని వినియోగించిన తర్వాత తిరిగి శుద్ధి చేసేందుకు ఇతర దేశాలకు ఎగుమతి చేసే అవకాశం. 4) అఫ్ఘానిస్తాన్ లో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించడం.
ఐక్యరాజ్య సమితి భద్రతామండలిని సంస్కరించిన తర్వాత అందులో శాశ్వత సభ్యత్వం పొందడం కోసం భారత పాలకులు చేయని ప్రయత్నం లేదు. మనవాళ్ళు మద్దతు అడగని విదేశీ అధినేత లేదు. చిన్నాచితకా దేశం ప్రధాని వచ్చినా, అధ్యక్షుడు కనిపించినా భద్రతామండలి సభ్యత్వంకోసం మద్దతు కోరడం అపహాస్యకరమైన ఆనవాయితీగా మారింది. శాశ్వత సభ్యత్వం వస్తే దాంతో ఏమి చేయబోతున్నాం? జవహర్ లాల్ నెహ్రూ లాగా ప్రపంచ పరిణామాలపైన స్వతంత్ర వైఖరిని ప్రకటించాలంటే భద్రతా మండలిలో సభ్వత్యం అక్కర లేదు. అఫ్ఘానిస్తాన్ లో, ఇరాక్ లో ఏమి జరిగినా మౌనం పాటించి అమెరికాను సంతోషపరచాలనుకుంటే, అదే మన విదేశాంగ విధానం అనుకుంటే భద్రతామండలిలో సభ్వత్వంతో పని లేదు.
జపాన్ కు శాశ్వత సభ్యత్వం అనివార్యమంటూ ప్రకటించిన అమెరికా ఇండియా విషయంలో షరతులతో కూడిన మద్దతు ఇవ్వడానికి మాత్రమే సిద్ధంగా ఉంది. పార్లమెంటు ప్రసంగంలో ఒబామా భారత సభ్వత్వానికి మద్దతు తెలిపారు కానీ మనస్ఫూర్తిగా కాదు. రాబోయే కాలంలో అన్నాడు కానీ కాలపరిమితి లేదు. భారత దేశం భద్రతామండలిలోని తాత్కాలిక సభ్యత్వాన్ని ఎట్లా వినియోగించుకుంటుందో పరిశీలించిన మీదత శాశ్వత సభ్యత్వానికి మద్దతు ఇవ్వడమా లేదా అన్నది నిర్ణయించుకుంటామనే ధ్వని ఒబమా మాటల్లో ఉన్నది. ఈ మాత్రమైనా హామీ ఇవ్వడానికి కారణం ఏమిటి? భారత్ ఒక ఆర్థిక శక్తిగా ఎదుగుతూ ఉండటమే.
క్లింటన్, ఒబామాలు అమెరికా అధ్యక్షులుగా ప్రమాణం చేసిన తర్వాత, అంతకు ముందు ఎన్నికల ప్రచారాలలో కాశ్మీర్ ను ప్రపంచం ఎదుర్కొంటున్న అత్యంత భయంకరమైన సమస్యగా అభివర్ణించినవారే. కానీ శ్వేతభవనంలో కొన్ని మాసాలు కాపరం చేసిన తర్వాత, సడలని భారత ప్రభుత్వ వైఖరిని తెలుసుకున్న తర్వాత తటస్థంగా ఉండాలని నిర్ణయించుకున్నారు. పాకిస్తాన్ పాలకుల నుంచి ఎంత ఒత్తిడి వచ్చినా అడుగు ముందుకు వేయడానికి సంకోచమే. ఒబామా అధ్యక్ష పదవిని స్వీకరించిన కొత్తల్లో కాశ్మీర్ వివాదాన్ని పరిష్కరించేందుకు మధ్యవర్తిగా క్లింటన్ ను నియమించాలని కూడా ఆలోచించాడు. కానీ అంతలోనే ఆ ఆలోచనను విరమించుకున్నాడు. భారత్ ను కలవరపరచడం ఆయనకు ఇష్టం లేదు. ఎందుకు? భారత్ ఒక ఆర్థిక శక్తిగా ఎదుగుతున్నది కనుక. చైనా ఆర్థిక దిగ్గజం కనుక ఆ దేశంలో మానవహక్కుల గురించి కానీ, టిబెట్ గురించి కానీ ఎవ్వరూ ప్రశ్నించరు. భారత్ కూడా ఆర్థికంగా బలపడితే కాశ్మీర్ గురించి కానీ మానవహక్కుల గురించి కానీ ఎవ్వరూ నిలదీయరు. ఇందుకు దేశ పౌరులుగా మనం సంతోషించాలా, బాధపడాలా అన్నది వేరే విషయం.
అమెరికా కంపెనీల నుంచి అణు ఇందనం, ఇతర సామగ్రి కొనుగోలు చేస్తే యురేనియం శుద్ధి చేసినా, ఎగుమతి చేసినా ఒబామా అభ్యంతరం చెప్పడు. ఒకే ఒక్క షరతు ఏమిటంటే అమెరికా కంపెనీలకు ఇబ్బంది కలిగించే పూచీకత్తు అంశాన్ని ఒప్పందాల నుంచి తొలగించాలి లేదా నీరుగార్చాలి. అమెరికా కంపెనీలు సరఫరా చేసిన యంత్రాలను వినియోగించడం వల్ల జరిగే ప్రమాదాలకు బాధ్యత ఆ కంపెనీలే వహించాలనీ, నష్టపరిహారం చెల్లించాలనీ భారత పార్లమెంటు నిర్దేశించింది. ఈ అంశాన్ని మినహాయించాలని అమెరికా కంపెనీల తరఫున ఒబామా కోరుతున్నాడు.
మొత్తం మీద అమెరికా, భారత్ ల వైఖరులలో ఒబామా పర్యటన ఫలితంగా కొత్తగా వచ్చిన మార్పంటూ ఏమీ లేదు. భారత్ కు కొత్తగా ఒరిగిందీ ఏమీ లేదు. ఆ విధంగా చూస్తే ఒబామాకే కొన్ని ప్రయోజనాలు నెరవేరాయి. భారత్ తో వ్యాపార ఒప్పందాలు కుదుర్చుకోవడం ద్వారా అమెరికాలో యాభైవేల ఉద్యోగాలు పుట్టించబోతున్నట్టు పదేపదే ప్రకటించి సొంతదేశంలో కోపంగా ఉన్న నిరుద్యోగులను శాంతింపజేసే అవకాశం ఆయనకు దక్కింది. ముంబయ్ తాజ్ లో బస చేసినా, ఉగ్రవాద ముష్కరులను పట్టుకొని శిక్షించాలంటూ ప్రకటన చేసినా పాకిస్తాన్ ను నిందించకుండా ఒబామా జాగ్రత్త పడ్డాడు. పర్యటన ముగించే ముందు చాలా స్వల్పంగా, మొక్కుబడిగా పాక్ ప్రస్తావన చేశాడు.
అదైనా ఎందుకు చేశాడు? భారత్ ఆర్థికంగా ఎదుగుతున్న శక్తి కనుక. భారత నాయకులు పాకిస్తాన్ ను నిందించాలని గట్టిగా కోరుతున్నారు కనుక.
నిజానికి పాకిస్తాన్ ను పల్లెత్తు మాట అనే సాహసం ఒబామా చేయలేడు. అఫ్ఘానిస్తాన్ ఊబిలో నుంచి బయట పడాలంటే అమెరికాకు పాకిస్తాన్ సహకారం అత్యవసరం. ఎన్ని వేలకోట్ల డాలర్లు అప్పనంగా ఇచ్చినా పాకిస్తాన్ నాయకులూ, సైనికాధికారులూ బిగుసుకునే ఉంటున్నారు. తాలిబాన్ కూ, ఇతర ఉగ్రవాద ముఠాలకూ మద్దతూ, ఆశ్రయం ఇస్తూనే ఉన్నారు. అమెరికా పాకిస్తాన్ కు లొంగినట్టు కనిపిస్తుంది కానీ అమెరికాకు పాకిస్తాన్ భయపడుతున్నట్టు కనిపించదు. అఫ్ఘానిస్తాన్ నుంచి సోవియెట్ యూనియన్ సైన్యాన్ని ఎట్లా సాగనంపారో అట్లాగే అమెరికా సైనికులనూ, ఇతర నాటో దేశాల సైనికులనూ పంపించివేయడానికి తాలిబాన్ తో కలసి పాక్ సైన్యం రంగం సిద్ధం చేస్తున్నది. అఫ్ఘానిస్తాన్ నుంచి మర్యాదగా ఎట్లా బయడపడాలన్నదే ఒబామా తాపత్రయం. భారత్ కు అఫ్ఘానిస్తాన్ లో సూదిమొన మోపడానికి సరిపడ పాత్రనైనా అనుమతించడానికి పాకిస్తాన్ సిద్ధంగా లేదు. అమెరికాకు మద్దతుగా అఫ్ఘానిస్తాన్ కు భారత సైనికులను పంపించి పాకిస్తాన్ సైనికులతో, తాలిబాన్ తో, హక్మతియార్ వంటి హంతకుల చేతుల్లో ఉన్న ప్రైవేటు సైనికులతో తలబడే సాహసం భారత ప్రభుత్వం చేయజాలదు. ఈ నేపథ్యంలో అఫ్ఘానిస్థాన్ లో గౌరవనీయమైన పాత్ర కావాలన్న భారత పాలకుల ఆకాంక్ష ఎట్లా నెరవేరుతుంది? అందుకు అమెరికా ఎట్లా సహకరిస్తుంది? భారత్ ఎంతటి ఆర్థిక శక్తిగా ఎదిగినా ఈ విషయంలో మాత్రం అమెరికా పాకిస్తాన్ తోనే కలిసి ఉంటుంది. ఒబామా వర్తమానం, భవిష్యత్తు పాకిస్తాన్ పాలకులతో, సైనికాధికారులతో ముడిపడి ఉన్నాయనే వాస్తవాన్ని భారత పాలకవర్గం గుర్తించాలి. అఫ్ఘానిస్తాన్ విషయంలో ఒబామా స్పష్టమైన హామీ ఏదీ ఇవ్వకపోవడానికి కారణం అదే.
ఒబామా పర్యటనలోని నీతి ఏమంటే ఏ దేశ అధినేత అయినా ఆ దేశం అవసరాలకూ, ప్రయోజనాలకూ అనుగుణంగా మాట్లాడతాడు. నడుచుకుంటాడు. మన పాలకులు సైతం ఇదే నీతిని అనుసరించాలి. అమెరికా పట్ల వ్యామోహం వదులుకోవాలి. సొంతబలం మీద ఆధారపడటం, ఆర్థిక పరిపుష్టి సాధించడం, స్వతంత్రంగా, వాస్తవిక దృష్టితో, హుందాగా వ్యవహరించడంపై దృష్టి పెట్టాలి. చైనాను చూసి నేర్చుకోవాలి.
(10-11-2010)

రైతుల ప్రాణాలతో చెలగాటం...!

రాష్ట్రంలో మృత్యుఘంటికలు నిరవధికంగా మోగుతున్నాయి. ప్రకృతి శాపానికీ, ప్రభుత్వ నిర్లక్ష్యానికీ గురైన రైతులు పిట్టల్లాగా రాలిపోతున్నారు. రాజకీయం భ్రష్టుపట్టిపోతోంది. మానవీయ దృష్టి, విశాల దృక్పథం, స్పందించే గుణం లోపించిన రాజకీయ నాయకత్వం ప్రజల ప్రాణాలతో చెలగాటం ఆడుతోంది.

రెండు వారాలలో వందమందికిపైగా రైతులు ఆత్మహత్యలు చేసుకున్నారు. ప్రధాన ప్రతిపక్ష నాయకుడు వారం రోజులుగా నిరాహారదీక్ష కొనసాగిస్తున్నపటికీ పాలకులలో పెద్దగా చలనం లేదు. కాంగ్రెస్ పార్టీ నుంచి ఇటీవల వైదొలిగిన యువనేత వైఎస్ జగన్మోహనరెడ్డి విజయవాడలో రెండు రోజుల నిరశన లక్ష్యదీక్ష చేపట్టారు. అధికార పక్షం చేష్టలుడిగి ప్రేక్షక పాత్ర పోషిస్తున్నది. నిరశన దీక్షల వల్ల ఎవరికి ఎంత రాజకీయ లబ్ధి కలుగుతుందోనని ఆలోచించడమే కానీ రైతుల ఆత్మహత్యలు నిరోధించే ప్రయత్నం జరగడం లేదు. ఈ పని తక్షణం జరగాలి. కేంద్రం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఇచ్చే నష్టపరిహారం కంటే సమాజం ఇచ్చే విశ్వాసం, చేయూత ముఖ్యం. రాజకీయ వ్యవస్థలో భయంకరమైన, అమానవీయమైన, విచ్ఛిన్నకరమైన ధోరణులు ప్రబలిన కారణంగా ఆత్మహత్యలను సైతం రాజకీయ దృష్టికోణం నుంచే చూస్తున్నాం. రాజకీయ నాయకులు పంతాలూపట్టింపులకు పోతున్నారు. కేంద్ర ప్రభుత్వానికి కానీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి కానీ సమగ్రమైన వ్యవసాయ విధానం అంటూ లేదు. వ్యవసాయరంగంలో కొనసాగుతున్న సంక్షోభంపైన శాసనసభలో కానీ పార్లమెంటులో కానీ చర్చ జరగలేదు. ప్రభుత్వాలను అప్రతిష్ఠపాలు చేయాలని ప్రతిపక్షాలు వ్యూహం రచిస్తుంటే ప్రతిపక్షాల లక్ష్యం నెరవేకుండా నిరోధించడానికి అధికార పక్షం ప్రతివ్యూహం రచిస్తోంది. రెండు పక్షాల మధ్యా ప్రజలు నలిగిపోతున్నారు.

రాష్ట్రంలో రైతులూ, కౌలురైతులూ చస్తుంటే, ప్రతిపక్షం ఆందోళన చేస్తుంటే ముఖ్యమంత్రి కరుణాకరరెడ్డి ఏఐఐసీసీ సమావేశాల పేరుతో మూడు రోజులపాటు ఢిల్లీలో మకాం వేయడం విచారకరం. హైదరాబాద్ తిరిగి వచ్చిన వెంటనే నిమ్స్ ఆసుపత్రికి వెళ్ళి చంద్రబాబునాయుడిని పరామర్శించి నిరాహారదీక్ష విరమించవలసిందిగా ముఖ్యమంత్రి విజ్నప్తి చేయవలసింది. కేంద్రమంత్రి శరద్ పవార్ రాష్ట్రానికి వచ్చి రైతులను పరామర్శించవలసింది. ప్రధాని కనీసం ఫోన్ చేసి చంద్రబాబు నాయుడితో మాట్లాడవలసింది. రాజకీయ నేతలు పాటించవలసిన కనీస మర్యాదలు సైతం మంటగలిసిపోవడం విషాదం. ఈ దుస్థితికి కారణం ఏమిటి? ఎవరికెంత రాజకీయ ప్రయోజనం కలుగుతుందోనని నిరంతరం లెక్కలు కట్టుకోవడం. ప్రతిరోజు రాజకీయంగా ఎవరికెంత లాభమో, నష్టమో బేరీజు వేసుకోవడం. వ్యవసాయం దండగ అని చెప్పిన నాయకుడు నేడు రైతులకోసం నిరవధిక నిరశన దీక్ష కొనసాగించడం అప్పటి మచ్చ మాపుకోవడానికేనని విమర్శించవచ్చు. మచ్చ మాపుకోవడానికి ప్రయత్నంచడం తప్పు అవుతుందా? నష్టాలలో, కష్టాలలో సతమతం అవుతున్న రైతులకు సాయం అందాలని కోరుతూ ఎవరు ప్రత్యక్ష కార్యాచరణకు దిగినప్పటికీ సమర్థనీయమే. అభినందనీయమే. ప్రతిపక్షంలో పని చేసిన అనుభవం నేపథ్యంలో తెలుగుదేశం పార్టీ తన వ్యవసాయ విధానం ఏమిటో చంద్రబాబునాయుడు ప్రకటించాలి. పోటీ నిరాహారదీక్షలు రాజకీయ లబ్ధికోసమేనని వాదించవచ్చు. కానీ ప్రతిపక్షంలో ఉన్న రాజకీయ నాయకులు ప్రజల సమస్యలను ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకురావడానికీ, సమస్యలు పరిష్కరించవలసిందిగా ఒత్తిడి తేవడానికీ, ప్రజల తరఫున పోరాడుతున్నామని చాటుకోవడానికీ ఆందోళన చేయడం సహజం. ప్రతిపక్షంలో ఉన్నప్పుడు వైఎస్ రాజశేఖరరెడ్డి కూడా నిరాహారదీక్ష చేశారు. ఎన్నికలు దగ్గర పడుతున్నప్పుడూ లేదా మధ్యంతర ఎన్నికలు జరిగే అవకాశాలు ఉన్నాయనే అభిప్రాయం బలపడినప్పుడు ప్రజలను మెప్పించేందుకు ప్రతిపక్షం మరింతగా చెలరేగి పోవడం, వీరంగం వేయడం ఆనవాయితీ. ప్రతిపక్షాలు ఏమి చేసినా, ఏమి చేయకపోయినా పాలకపక్షం చేయవలసిన కనీస విధులు కొన్ని ఉన్నాయి. ప్రభుత్వం వెంటనే సహాయక చర్యలు ప్రకటించాలి. సహాయం సత్వరం అందించి రైతులను ఆదుకోవడానికి మంత్రులూ, ప్రభుత్వాధికారులూ సర్వోన్నత ప్రాధాన్యం ఇవ్వాలి. పాలకపక్షానికి చెందిన ఇతర నాయకులు రైతులను కలుసుకొని వారికి బతుకుపైన నమ్మకం కలిగించే ప్రయత్నం చేయాలి. వడ్డీ వ్యాపారుల బారి నుంచి వారిని రక్షించే మార్గం కనిపెట్టాలి. నిజానికి ఇది అధికార పక్షానికి చెందిన నాయకులకో లేదా అన్ని పక్షాలకూ చెందిన రాజకీయ నాయకులకో సంబంధించిన బాధ్యత మాత్రమే కాదు. యావత్ సమాజం నిర్వర్తించవలసిన నైతిక విధి. సంక్షోభంలో ఉన్న అన్నదాతకు ఆపన్నహస్తం అందించడం సమాజంలోని అందరి కర్తవ్యం.

కొన్ని మాసాలుగా ప్రకృతి వికృతంగా వ్యవహరించిన కారణంగా రాష్ట్రంలో సుమారు ఇరవై లక్షల ఎకరాలలో వరిపంట నీటిపాలయింది. పది లక్షల ఎకరాలలో పత్తి నాశనమైపోయింది. లక్షలాది సన్నకారు రైతులతో పాటు నలభై లక్షల మంది కౌలు రైతులు జీవన్మరణ సమస్యను ఎదుర్కొంటున్నారు. ప్రభుత్వాలు అందించే అరకొర సహాయం కూడా భూమి యజమానులకు చేరుతోంది కానీ కౌలు రైతుకు అందడం లేదు. కౌలు రైతులకు బ్యాంకులు అప్పులు ఇవ్వడం లేదు. వడ్డీ వ్యాపారుల నుంచి భారీ వడ్డీకి అప్పులు చేసిన కౌలు రైతులు వరుసగా సంభవించిన ప్రకృతి వైపరీత్యాల కారణంగా తీవ్రంగా నష్టపోయారు. ప్రకృతి వైపరీత్యాలు లేని కాలంలో సైతం వ్యవసాయం గిట్టుబాటు కావడం లేదు. రైతులు నష్టపోతున్నారు. రైతులతో పాటు అతివృష్టి కారణంగా జాలర్లు జీవనోపాధి కోల్పోయారు. నేతపనివారికీ, ఇతర చేతివృత్తులవారికీ పని లేకుండా పోయింది. పల్లె ప్రాంతాలలో అన్ని వర్గాలవారూ తీవ్రంగా నష్టపోయారు. అప్పుల ఊబి నుంచి బయటపడే మార్గం కానరాక, వడ్డీవ్యపారుల చేతుల్లో అవమానాలు భరించలేక బాధితులు ఆత్మహత్యను ఆశ్రయిస్తున్నారు.

ఇటువంటి సమయంలో దెబ్బతిన్న రైతులనూ, కౌలురైతులనూ, చేతివృత్తులవారినీ ఆదుకోవడానికి గట్టి ప్రయత్నం నిజాయితీగా యుద్ధప్రాతిపదికమీద జరగాలి. ఆ పని చేయకుండా ఏఐసీసీ సమావేశాలు ముగిసిన తర్వాత అధిష్ఠాన దేవత దర్శనం కోసం రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ నాయకులు ఢిల్లీలో టెన్ జన్ పథ్ దగ్గర పడిగాపులు పడుతున్న దృశ్యాలను చూస్తే అవమానంతో హృదయం దహించకమానదు. కాంగ్రెస్ నాయకులందరూ కేంద్ర నాయకులను కలిసి రాష్ట్ర రైతులకు సహాయం పెంచవలసిందిగా కోరడం అవసరమా? అందుకోసం ఢిల్లీలో బస చేయాలా? ఈ జుగుప్సాకరమైన తతంగం ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవించిన ప్రతిసారీ పునరావృత్తం కావలసిందేనా? ఈ దుర్భర దృశ్యాలు పుండుమీద కారం చల్లినట్టు ఉంటాయన్న ఇంగితం సైతం నాయకులకు ఎందుకు ఉండదో అర్థం కాదు. కౌలు రైతులు ఆత్మవిశ్వాసం లేకా, సహాయం అందకా ఆత్మహత్యలు చేసుకుంటుంటే కేంద్ర, రాష్ట్ర స్థాయిలలోని కాంగ్రెస్ నాయకత్వం వివేకం లేకా, నిజాయితీ లేకా రాజకీయ ఆత్మహత్య చేసుకుంటోంది.

పదేళ్ళకు పైగా రాష్ట్రంలో రైతుల ఆత్మహత్యలు కొనసాగుతున్నాయి. వేలమంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఆత్మహత్యలు నిరోధించేందుకు జయతీఘోష్ కమిటీ, స్వామినాథన్ కమిటీ, కోనేరు రంగారావు కమిటీలు చేసిన సిఫార్సులు కంటి తుడుపుగా కూడా అమలు కాలేదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ విధానాలకంటే అధ్యానంగా, సన్నకారు రైతులకూ, కౌలురైతులకూ ప్రతికూలంగా కేంద్ర ప్రభుత్వ విధానాలు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వం తక్షణం తీసుకోవలసిన చర్యలు కొన్ని ఉన్నాయి. ప్రతిపక్షాలు డిమాండ్ చేస్తున్నట్టు రైతులకు పంట నష్టపరిహారం గణనీయంగా పెంచాలి. నాణ్యతతో నిమిత్తం లేకుండా దెబ్బతిన్న ధాన్యం పూర్తి మద్దతు ధర చెల్లించి కొనుగోలు చేయాలి. ప్రైవేటు రుణాలపైన మారటోరియం ప్రకటించాలి. సాగుకోసం వినియోగించే ఎరువులపైనా, రసాయనాలపైనా, వంగడాలపైనా ఇస్తున్న సబ్సిడీని పెంచి జూలై-నవంబర్ మధ్య కాలంలో వేసిన పంటలకు కూడా వర్తింపజేయాలి. కౌలు రైతులకు పావలా వడ్డీ రుణాలు అందించాలి. వారికి గుర్తింపు కార్డు ఇచ్చి అస్తిత్తం కల్పించాలి. రబీకి ఎరువులూ, విత్తనాలూ ఉచితంగా సరఫరా చేయాలి. రైతులను ఆదుకోవడంకోసం ఎంత ఖర్చు చేయడానికైనా వెరవనక్కరలేదు.

రైతులకోసం చేసే వ్యయం స్పెక్ట్రమ్ కుంభకోణంలో అధికార ప్రముఖులు కాజేసిన సొమ్ములో ఎన్నో వంతు అవుతుంది? కామన్వెల్స్ క్రీడల పేరుతో నేతలు మేసిన నిధులతో పోల్చితే ఏమాత్రం ఉంటుంది? ప్రభుత్వాలు చేస్తున్న దుబారాతో పోల్చితే ఈ ఖర్చు ఏపాటిది? ప్రతిపక్ష నాయకులకు ఎంత రాజకీయ లబ్ధి ఉంటుందనే ఆలోచనకు స్వస్తి చెప్పి, భేషజాలను పక్కన పెట్టి, రాగద్వేషాలను విస్మరించి చంద్రబాబునాయుడు చేత నిరాహారదీక్ష విరమింపజేయడానికి ముఖ్యమంత్రి తక్షణం పూనుకోవాలి. ఆత్మహత్యలకు ఒడిగట్టకుండా రైతులను నిరోధించడానికి అవసరమైన సకల చర్యలూ తీసుకోవాలి. కేంద్ర ప్రభుత్వం వెంటనే రంగంలో దిగి రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి బాసటగా నిలవాలి. ప్రధాని మంజూరు చేశారని రాష్ట్రానికి చెందిన పార్లమెంటు సభ్యులు చెబుతున్న నాలుగు వందల కోట్ల నిధులు సరిపోవు. కేంద్రం ఉదారంగా సాయం చేయవలసిన సందర్భం ఇది. ప్రస్తుతం రాష్ట్రంలో నెలకొన్న పరిస్థిని జాతీయ విపత్తుగా కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించాలి. రైతులలో ఆత్మవిశ్వాసం నింపడానికీ, అన్ని విధాలా వారిని ఆదుకోవడానికీ సమాజంలో అందరూ చేతనైనంత చేయాలి. ఇది అత్యవసర పరిస్థితి. ఎత్తులకూ పైఎత్తులకూ, ఖండనమండనలకూ, పోటీ ప్రకటనలకూ, అసహ్యకరమైన రాజకీయ విన్యాసాలకూ ఇది సమయం కాదు.
(23-12-2010)

Friday, December 24, 2010

మధ్యంతరం తప్పదా..?

పార్లమెంటు ప్రతిష్టంభన కొనసాగుతుందా?

బడ్జెట్ సమావేశాలలో సైతం ఇదే వరుస కొనసాగుతుందా?

యూపీఏను గద్దె దించే వరకూ ప్రతిపక్షాలు విశ్రమించవా?

1977, 1989, 1991 నాటి పరిణామాలు పునరావృతం కానున్నాయా?

అవినీతి ఆరోపణలు కాంగ్రెస్ కు మరోసారి శాపం కానున్నాయా?

లోక్ సభ మధ్యంతరం తథ్యమా?

ఢిల్లీపైన పొగమంచుతో పోటీపడుతూ రాజకీయ కాలుష్య మేఘాలు దట్టంగా కమ్ముకుంటున్నాయి. అధికార, ప్రతిపక్షాలు ఎత్తులూ, పైఎత్తులూ వేస్తూ అనూహ్యమైన రణతంత్రం నడిపిస్తున్నాయి. టూజీ స్పెక్ట్రమ్ ఊబిలో పీకల వరకూ కూరుకుపోయిన యూపీఏ సర్కారు కుంభకోణంపై నుంచి ప్రజల దృష్టి మరల్చడానికి రకరకాల జిత్తులు ప్రదర్శిస్తున్నది. కాంగ్రెస్ సీనియర్ నాయకుల నుంచీ, ప్రభుత్వ శాఖల నుంచీ స్పష్టాస్పష్టమైన ప్రకటనలు వెలువడుతున్నాయి. నీరా రాడియా విదేశీ గూఢచారి అన్నది ఇటువంటి ప్రకటనలలో ఒకటి కావచ్చు. ముంబయ్ పైన ఉగ్రవాదులు జరిపిన దాడిలో మరణించిన పోలీసు ఉన్నతాధికారి కర్కరే హిందూత్వవాదుల నుంచి బెదిరింపులు వచ్చాయని తనకు చెప్పాడంటూ కాంగ్రెస్ ప్రధాన కార్యదర్శి దిగ్విజయ్ సింగ్ చేసిన సంచలనాత్మక ప్రకటన సైతం ఒకానొక వ్యూహంలో భాగం కావచ్చు. పార్లమెంటు సమావేశాలు ఒక్క నిమిషం చర్చ జరగకుండానే గందరగోళం మధ్య ముగిశాయి. ప్రతిరోజూ ప్రతిష్టంభనే. ప్రతిపక్షాలు సభాపతి దగ్గరికి వెళ్ళి గోలచేయడం, అధికార పక్షం మౌనంగా తిలకించడం, విధిలేక సభాపతి సభను వాయిదా వేయడం మూడువారాల పాటు నిత్యకృత్యంగా మారింది. టూజీ స్ప్రెక్ట్రమ్ వ్యవహారంపై అధ్యయనం చేయడానికి పార్లమెంటు సంయుక్త సంఘాన్ని(జేపీసీని) నియమించవలసిందేనంటూ ప్రతిపక్షాలు పట్టుపట్టడం, ససేమిరా కుదరదంటూ అధికారపక్షం తేల్చిచెప్పడంతో సర్కోన్నత చట్టసభ స్తంభించింది. టూజీ స్ప్రెక్ట్రమ్ వివాదం సృష్టించిన రాజకీయ సంక్షోభం పరిష్కారమయ్యే సూచనలు కనుచూపు మేరలో కనిపించడం లేదు. ఊబిలో ఊపిరాడని అధికార పక్షాన్ని పూర్తిగా భ్రష్టుపట్టంచాలన్నది ప్రతిపక్షం ప్రయత్నం. ఏదో ఒక ఉపాయంతో అపాయం నుంచి తప్పించుకొని గట్టెక్కాలన్నది అధికార పక్షం తాపత్రయం. అందుకే కర్ణాటకలో భారతీయ జనతా పార్టీ ముఖ్యమంత్రి యడ్యూరప్పపై వచ్చిన అవినీతి ఆరోపణలను పదేపదే ప్రస్తావించడం. ఆరోపణలు వచ్చిన కారణంగా ముఖ్యమంత్రికి ఉద్వాసన చెప్పాలంటూ కాంగ్రెస్ ఉద్ఘోషించడం. యడ్యూరప్ప నీతిమంతుడేమీ కాదు. కానీ అతని అవినీతికీ, రాజా అవినీతికీ పొంతన లేదు. జేబుకొట్టడానికీ, హత్యచేయడానికీ మధ్య ఉన్నంత అంతరం ఉంది. యూపీఏ అవినీతి ప్రభుత్వం అంటూ వచ్చిన ఆరోపణకు సమాధానం బీజేపీ ఆధ్వర్యంలోని కర్ణాటక ప్రభుత్వం అవినీతిమయమైనదన్న ప్రత్యారోపణ. రెండు ఆరోపణలూ నిజమే అయినప్పటికీ ఒకదానికి ఒకటి చెల్లు అవుతాయా? త్వం శుంఠ అంటే త్వం శుంఠ అన్నంత మాత్రాన ఇద్దరూ నిర్దోషులవుతారా? ఇది నీతిమాలిన రాజకీయం. మొత్తంమీద రాజకీయ పక్షాల నిష్ఫల విన్యాసాల ఫలితంగా ప్రజాస్వామ్యం మరోసారి అపహాస్యం పాలవుతోంది. ఈ సమావేశాలలో కనిపించిన తంతు రేపు బడ్జెట్ సమావేశాలలో కూడా పునరావృత్తం అయితే మధ్యంతర ఎన్నికలు మినహా మరో గత్యంతరం లేకపోవచ్చు.

పార్లమెంటులో ప్రతిష్టంభన పరిష్కారం కాకుండా మొండికేసిన సందర్భాలలో మధ్యంతరమే గత్యంతరమైన ఉదంతాలు ఉన్నాయి. కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలకు అవినీతి ఆరోపణలు శాపం. అవినీతి ఆరోపణల కారణంగా కేంద్రంలో కనీసం మూడు విడతల కాంగ్రెస్ అధికారం కోల్పోయింది. ఇందిరాగాంధీ 1975లో ఆత్యయిక పరిస్థితి ప్రకటించడానికి దారితీసిన కారణాలలో ఇందిర ఎన్నికల చెల్లదంటూ అలహాబాద్ హైకోర్టు తీర్పు ఒకటి మాత్రమే. ఇతర కారణాలు అనేకం ఉన్నాయి. వాటిలో ప్రధానమైనవి అవినీతి ఆరోపణలు. అవినీతికి వ్యతిరేకంగా గుజరాత్ లో 1973లో ప్రారంభమైన నవనిర్మాణ్ ఆందోళన కాంగ్రెస్ కు ప్రత్నామ్నాయాన్ని సృష్టించింది. ఈ ఆందోళనకు ఆత్యయిక పరిస్థితి పట్ల వ్యతిరేకత తోడై మహాప్రభంజనంగా మారి 1977లో ఇందిరాగాంధీ నాయకత్వంలోని కాంగ్రెస్ పార్టీ ఘోరపరాజయానికి దారితీసింది. సరిగ్గా పదేళ్ళ తర్వాత 1987లో బోఫోర్సు కుంభకోణంపైన పార్లమెంటు సభ్యుల దర్యాప్తు కోరుతూ పార్లమెంటులోని ప్రతిపక్షాలన్నీ ముక్తకంఠంతో కోరాయి. నాటి ప్రధాని రాజీవ్ గాంధీ జేపీసీ నియామకానికి అంగీకరించలేదు. ప్రతిపక్షాలన్నీ ఏకమై ఆందోళన చేసిన తర్వాత జేపీసీ నియామకానికి ప్రభుత్వం ఒప్పుకుంది. తీరా జేపీసీ నివేదిక సమర్పించిన తర్వాత నివేదికను ఆమోదించేది లేదంటూ ప్రతిపక్ష సభ్యులందరూ రాజీనామా చేశారు. బోఫోర్స్ అంశంపైన భారతీయ జనతా పార్టీ, వామపక్షాలు కలసికట్టుగా పోరాటం చేయడం విశేషం. వీపీ సింగ్, అరుణ్ నెహ్రూ వంటి ముఖ్యమైన కాంగ్రెస్ నేతలు రాజీవ్ కు ఎదురు తిరగడం సరేసరి. రాజకీయ ప్రతిష్టంభన కారణంగా గడువు కంటే కొన్ని మాసాలు ముందుగానే లోక్ సభ ఎన్నికలు జరిగాయి. పీవీ నరసింహారావు హయాంలో 1995లో సుఖరామ్ పైన అవినీతి ఆరోపణలు వచ్చినప్పుడు కూడా పార్లమెంటును ప్రతిపక్షాలు స్తంభింపజేశాయి. అంతకు ముందే హర్షద్ మెహతా హవాలా వ్యవహారం కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని ఇరకాటంలో పెట్టింది. మైనారిటీలో ఉన్న ప్రభుత్వాన్ని మెజారిటీలోకి తెచ్చుకోవడానికి జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా సభ్యులను నగదు చెల్లించి కొనుగోలు చేయడం ప్రభుత్వాన్ని అప్రదిష్ఠపాలు చేసింది. బాబరీ మసీదు విధ్వంసం, హర్షద్ మెహతా కుంభకోణం, సుఖరాం అవినీతి, జైన్ డెయిరీ ఉదంతం కారణంగా పీవీ సర్కార్ బాగా బదనాం అయింది. కొద్ది మాసాలలోనే సార్వత్రిక ఎన్నికలు జరగవలసి ఉన్న కారణంగా మధ్యంతరం అవరసం లేకపోయింది. కానీ అవినీతి ఆరోపణలపైన చెలరేగిన దుమారం 1996 ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ ఓటమికి దారి తీసింది.

కాంగ్రెస్ ప్రతిపక్షంలో ఉన్నప్పుడు అధికారకూటమిని శంకరగిరిమన్యం పంపించేందుకు దొరికిన అవకాశాన్ని చేజార్చుకోలేదు. 1997లో జైన్ కమిషన్ నివేదికపైన కాంగ్రెస్ సంధించిన ఆందోళనాస్త్రం యునైటెడ్ ఫ్రంట్ ప్రభుత్వాన్ని కూల్చివేసింది. ఏ రాజకీయ పార్టీకీ మధ్యంతర ఎన్నికలు ఇష్టం లేకపోయినా పరిస్థితులు అటువైపే దారితీశాయి. నాటి ప్రధాని ఐకే గుజ్రాల్ కు తన ప్రభుత్వం ఎందుకు పడిపోయిందే ఇప్పటికీ స్పష్టంగా తెలియదు. ఢిల్లీ రాజకీయం అంత నిగూఢంగా, నిర్దయగా, నిరంకుశంగా ఉంటుంది. అందుకే ఢిల్లీని మారామారీ షహర్ అంటారు.

అవినీతి ఆరోపణలపైన ప్రతిపక్షాలు ఉధృతం చేసిన ఉద్యమానికి నైతికస్థాయి కల్పించడానికి నాడు లోక్ నాయక్ జయప్రకాశ్ నారాయణ్ ఉన్నారు. రాజీవ్ గాంధీ పట్ల ప్రజలలో ఏర్పడిన వ్యతిరేక భావాన్ని ఓట్లుగా మార్చడానికి వీపీ సింగ్ ఉన్నారు. పీవీ, గుజ్రాల్, దేవెగౌడ ప్రభుత్వాల పట్ల ప్రజలలో పేరుకుపోయన ప్రతికూలతను సొమ్ము చేసుకోవడానికి అటల్ బిహారీ వాజపేయి ఉన్నారు. ఇప్పుడు ప్రతిపక్షాలు ముందుకు తెస్తున్న ప్రభుత్వ వ్యతిరేక భావాన్ని ప్రతిపక్షాలకు అనుకూలంగా మార్చుకోవడానికీ, మధ్యంతర ఎన్నికలను అనివార్యం చేయడానికీ, ఎన్నికలలో గెలుపొందడానికీ అటువంటి అగ్రనాయకుడి నేతృత్వం లేదు. ప్రతిపక్ష నాయకత్వ స్థానంలో ఏర్పడిన ఖాళీని అడ్వానీ భర్తీ చేయలేకపోయారు.

రెండో సారి యూపీఏ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత అవినీతి ఆరోపణలకు అకస్మాత్తుగా ఊతం వచ్చింది. విదేశీ వ్యవహారాల శాఖ సహాయమంత్రి శశి థరూర్ ది మొదటి ఉదంతం. ఐపిఎల్ క్రికెట్ లో కోచ్చి జట్టుకు అనుచితంగా ఉపకారం చేసి అక్రమంగా లబ్ది పొందారనే ఆరోపణపై ఆయన పదవికి రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది. కామన్వెల్త్ క్రీడోత్సవంలో అసాధారణమైన అవినీతినీ, అసమర్థతనీ దేశ ప్రజలు నివ్వెరపోయే విధంగా ప్రదర్శించి సురేష్ కల్మాడీ బంగారు పతకం దక్కించుకున్నాడు. సురేష్ ను పక్కన పెట్టారు. అనంతంర ఆదర్శ్ సొసైటీ కుంభకోణం కారణంగా మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి పదవి నుంచి అశోక్ చవాన్ కు ఉద్వాసన చెప్పారు. ఆ తర్వాత టూజీ స్ప్రెక్ట్రమ్ కుంభకోణం అసహ్యంగా పూర్తి వెలుగులోకి వచ్చింది. రెండేళ్ళు దాగుడుమూతల తర్వాత రాజా సైతం తప్పుకోక తప్పని పరిస్థితి ఏర్పడింది. కామన్వెల్త్, ఆదర్శ్ కుంభకోణాలలో ప్రధానిపైనా, కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలు సోనియాపైనా ఎటువంటి ఆరోపణలూ రాలేదు. పర్యవేక్షణ లోపానికి సంబంధించిన విమర్శలే కానీ అవినీతిలో వారికి ప్రమేయం ఉన్నట్టు కానీ, అవినీతిని ఉపేక్షించినట్టు కానీ నిందారోపణలు పెద్దగా రాలేదు. కానీ టూజీ స్ప్రెక్ట్రమ్ కుంభకోణంలో అవినీతికి పాల్పడుతున్నమంత్రిని తొలగించకుండా రెండేళ్ళపాటు ఎందుకు కొనసాగించారంటూ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ ను నిలదీసే అవకాశం ప్రతిపక్షాలకు లభించింది. ఇంత పెద్ద ఎత్తున అక్రమాలు జరిగినప్పటికీ ప్రధానిగా నైతిక బాధ్యత స్వీకరించి రాజీనామా చేయకుండా పదవి పట్టుకొని వేళ్ళాడుతున్నారనే విమర్శ కూడా మన్మోహన్ సింగ్ ని వేధిస్తున్నది. మన్మోహన్ వారించినా వినకుండా రాజాను మంత్రివర్గంలోకి తీసుకోవలసిందిగా ఒత్తిడి చేయడమే కాకుండా అవినీతి ఆరోపణలు వచ్చిన తర్వాత కూడా రాజాకు ఉద్వాసన చెప్పకుండా అడ్డుపడిన సోనియాగాంధీ కూడా నింద భరించవలసి వస్తున్నది. అవినీతి సొమ్ములో పెద్ద వాటా సోనియా సోదరీమణులకు ముట్టిందంటూ ప్రొఫెసర్ సుబ్రహ్మణ్యస్వామి చేస్తున్న ఆరోపణలకు పెద్దగా ప్రాచుర్యం రాలేదు. కానీ నిర్దోషిత్వాన్ని నిరూపించుకోవలసిన అవసరం సోనియాకూ, మన్మోహన్ కూ ఉంది. పార్లమెంటును స్తంభింపజేసిన ప్రతిపక్షాలు దేశవ్యాప్తంగా అవినీతి వ్యతిరేక ఉద్యమం ప్రారంభించబోతున్నాయి. కాంగ్రెస్ ను ఎండగట్టడం, అపఖ్యాతిపాలు చేయడం ఈ ఉద్యమం ప్రధాన లక్ష్యం.

మొత్తం మీద కాంగ్రెస్ కష్టకాలం ప్రారంభమైంది. గుజరాత్ స్థానిక సంస్థల ఎన్నికలలో ఘోర పరాజయం తర్వాత బీహార్ శాసనసభ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ చావుదెబ్బ తిన్నది. అవినీతి ఆరోపణలు తీవ్రతరమై నిరసన ఉద్యమరూపం సంతరించుకున్న ప్రతిసారీ కాంగ్రెస్ అధికారం కోల్పోయింది. ఆరోపణలపైన విచారణ జరిగి నిజం నిగ్గు తేలకముందే ఎన్నికలు రావడం, న్యాయస్థానాల కంటే ముందుగానే ప్రజలే తీర్పు ఇవ్వడం ఆనవాయితీగా మారింది. ప్రతిష్టంభన పరిష్కారం కాకపోతే గడువు కంటే ముందుగానే ఎన్నికలు జరిగిన దృష్టాంతం కూడా ఉంది. అందుకే కాంగ్రెస్ వర్గాల్లో మధ్యంతరం మాట వినిపిస్తోంది.

వచ్చే సంవత్సరం ప్రథమార్ధంలో పశ్చిమ బెంగాల్ , కేరళలో జరగనున్న అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో వామపక్ష సంఘటన ఓడిపోతే యూపీఏకి వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాన్ని ముమ్మరం చేసే అవకాశం ఉంది. డీఎంకే అధినేత కరుణానిధి ఇప్పటికే సన్నాయి నొక్కులు నొక్కుతున్నారు. రాజా ఒక్కడే అవినీతి సొమ్మును భోజనం చేశాడంటే నమ్మడం కష్టం అంటూ కరుణానిధి చేసిన వ్యాఖ్యలో అర్థం కాంగ్రెస్ నేతలు సైతం మేసి ఉంటారని. రాజా దోషి అని రుజువైతే పార్టీపరంగా చర్య తీసుకుంటామని కూడా ఆయన స్పష్టం చేశారు. ఈ విధంగా మాట్లాడం అవసరం. తమిళనాడులో కరుణానిధి కుటుంబ పాలన పట్ల ప్రజలలో తీవ్రమైన ప్రతికూలత కనిపిస్తోంది. జయలలిత ప్రాబల్యం పెరుగుతోంది. వచ్చే సంవత్సరం జరగబోయే ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ డీఎంకేతో అనుబంధం కొనసాగిస్తుందో లేక తిరిగి ఏఐఏడిఎంకేతో పొత్తు పెట్టుకుంటుందో తెలియదు. డిఎంకే, ఏఐడిఎంకేలలో ఏ పార్టీ ఓడిపోతే ఆ పార్టీ కాంగ్రెస్ వ్యతిరేక ఉద్యమంలో చురుకైన పాత్ర పోషిస్తుంది.

టూజీ స్ప్రెక్ట్రమ్ వ్యవహారంలో పార్లమెంటు సంయుక్త సంఘం దర్యాప్తు చేయడానికి కాంగ్రెస్ పార్టీ ఎందుకు అభ్యంతరం చెబుతున్నదో ఆ పార్టీ నాయకత్వం యూపీఏ భాగస్వామ్య పక్షాలకు నచ్చజెప్పలేకపోతున్నది. జేపీసీకి అనుకూలంగా శరద్ పవార్, మమతాబెనర్జీ వ్యాఖ్యలు చేశారు. భాగస్వాములతో ఏకాభిప్రాయం లేదు. గుజరాత్ లో నరేంద్రమోడీనీ, బీహార్ లో నితీష్ కుమార్ నీ, ఒరిస్సాలో నవీన్ పట్నాయక్ నీ, ఉత్తర ప్రదేశ్ లో మాయావతినీ ఎదుర్కోగల నాయకులు కాంగ్రెస్ పార్టీలో లేరు. దక్షిణాదిలో మిగిలిన ఒకే ఒక్క కంచుకోట ఆంధ్రప్రదేశ్ కూడా కాంగ్రెస్ కు అనుకూలంగా లేదు. తెలంగాణ అంశంపై ఏదో ఒక నిర్ణయం తీసుకోకుండా సాచివేత ధోరణి ప్రదర్శించడం, జగన్మొహన్ రెడ్డి పార్టీ నుంచి నిష్క్రమించడం కాంగ్రెస్ పార్టీని బలహీన పరిచే పరిణామాలు.

ఈ నేపథ్యంలో మరి మూడున్నర సంవత్సరాల పాటు యూపీఏ పరిపాలన సాగిస్తే అధికార కూటమి మరింత అప్రదిష్ఠపాటు కావడం మినహా ప్రయోజనం ఉండదు. రాహుల్ గాంధీ జనాకర్షణశక్తి అద్భుతాలు చేస్తుందని ఆశించిన కాంగ్రెస్ వాదులకు బీహార్ ఎన్నికలు ఆశాభంగం కలిగించాయి. 2014 వరకూ నిరీక్షిస్తే కాంగ్రెస్ కు నష్టమే కానీ ప్రయోజనం లేదు. పార్లమెంటును సాగనివ్వడం లేదనీ, పరిపాలన చేయనివ్వడం లేదనీ ప్రతిపక్షాలను తప్పుపడుతూ లోక్ సభను రద్దు చేసి మధ్యంతర ఎన్నికలకు తెరతీయడం ఒక మార్గాంతరం. బీజేపీ ప్రాంతీయ పార్టీలను కూడగట్టుకునే ముందుగానే, ప్రాంతీయ పార్టీలు కాంగ్రెస్ కు దూరమై యూపేఏకీ, ఎన్ డీఏకీ ప్రత్యామ్నాయంగా లౌకికవాద కూటమి రూపుదిద్దుకోవడానికి ముందే మధ్యంతర నగారా మోగించడం ఉత్తమమనే ఆలోచన కాంగ్రెస్ నాయకులు చేస్తున్నట్టు భోగట్టా.